حذف مشروط دلار 4200تومانی و فروش 70هزار میلیارد تومان نفت در داخل کشور از نکات برجسته بودجه1400 است.
صبح‌شد: حسن روحانی، رئیس‌جمهور آخرین لایحه پیشنهادی دولت برای سال ۱۴۰۰ هجری خورشیدی را به معاون پارلمانی‌اش، حسینعلی امیری داد تا به مجلس ببرد و در یک سخنرانی همزمان از جزئیات آخرین سند دخل و خرج دولت رونمایی کرد. اما آخرین بودجه دولت تدبیر و امید و نخستین بودجه قرن ۱۵ هجری خورشیدی چه پیامی دارد؟ دولت می‌گوید با دلار ۴۲۰۰ خداحافظی کرده و میزان فروش نفت در بودجه ۱۴۰۰ ایران روزانه ۲.۳ میلیون بشکه درنظر گرفته شده و قرار نیست این درآمد نفتی خرج هزینه‌های جاری شود.
درآمد‌های نفتی
رقم کل بودجه سال آینده ۲۴۳۵ هزارو ۷۰۷ میلیارد تومان است که البته فقط ۸۴۱ هزارو ۳۴۲ میلیارد تومان آن به دخل و خرج جاری و عمرانی دولت مربوط می‌شود و بقیه آن به بودجه شرکت‌ها، مؤسسات و بانک‌های دولتی اختصاص دارد.
دولت قبلا گفته بود برای سال آینده روی صادرات ۶۵۰ هزار بشکه نفت با احتساب قیمت هر بشکه ۴۰ دلار حساب باز کرده و بقیه آن قرار است به مردم فروخته شود، پیشنهادی که منتقدان به‌ویژه نمایندگان مخالف دولت در مجلس از آن به عنوان میراث یک بدهی سنگین برای دولت آینده یاد می‌کنند.
سقف درآمد پیش‌بینی شده از محل صادرات نفت در سال آینده ۱۹۹ هزار میلیارد تومان دیده شده، البته دولت در لایحه‌اش از مجلس اجازه خواسته تا نسبت به پیش‌فروش نفت به‌صورت ریالی و ارزی یا در قالب انتشار اوراق مالی اسلامی اقدام و پول آن را به خزانه واریز کند. برآورد دولت این است که می‌توان از این مسیر ۷۰ هزار میلیارد تومان درآمد کسب کرد. قرار است بانک مرکزی مازاد درآمد ناشی از فروش داخلی و خارجی نفت را به خزانه واریز کند تا دولت از آن برای تکمیل طرح‌های حمل‌ونقل عمومی، تولیدی، دولت الکترونیک، آموزش، سلامت، محیط‌زیست و تحقیقات با اولویت حوزه دانش بنیان استفاده کند.
کاهش ورودی صندوق توسعه ملی
نکته کلیدی بودجه سال ۱۴۰۰ را می‌توان در کاهش ورودی صندوق توسعه ملی به سطح ۲۰ درصد دانست. دولت به صراحت در لایحه بودجه اعلام می‌کند سهم صندوق توسعه ملی از درآمد‌های نفت و گاز در سال آینده ۲۰ درصد خواهد بود و مازاد سهم صندوق تا ۳۸ درصد تعیین شده در قانون برنامه ششم توسعه به‌عنوان بدهی دولت و وام تلقی شود که بازپرداخت آن براساس سازوکاری خواهد بود که هیأت امنای صندوق یادشده تعیین می‌کند. البته در لایحه بودجه تأکید شده ارزی که از صندوق توسعه ملی به ریال تبدیل خواهد شد براساس ارز نیمایی خواهد بود.
نمای کلی دخل و خرج ۱۴۰۰
درآمد دولت در سال آینده ۳۱۷ هزار میلیاردتومان پیش‌بینی شده، اما هزینه‌های جاری دولت دوبرابر درآمد‌ها یعنی ۶۳۷ هزار میلیارد تومان خواهد بود. روی کاغذ از همین حالا دولت ۳۱۹ هزار میلیارد تومان کسری دارد.
این کسری بودجه از کجا تامین می‌شود؟ دولت می‌گوید روی فروش دارایی‌های سرمایه‌ای به‌طور مشخص نفت و فرآورده‌های نفتی حساب باز کرده و کل منابع دولت از محل واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای بالغ بر ۲۲۵ هزار میلیارد تومان خواهد بود که قرار است ۱۰۴ هزار میلیارد تومان آن صرف پروژه‌های عمرانی شود. افزون بر این، دولت از کانال واگذاری دارایی‌های مالی یا همان فروش انواع اوراق قرضه، فروش سهام شرکت‌های دولتی و صندوق توسعه ملی و نظایر آن می‌خواهد ۲۹۸ هزار میلیارد تومان منابع شناسایی کند که ۱۰۰ هزار میلیارد تومان آن به بازپرداخت بدهی‌های مالی دولت اختصاص دارد و بقیه آن به اضافه مازاد درآمد‌های نفتی خرج هزینه‌های جاری و پوشش کسری بودجه دولت خواهد شد.
نرخ ارز چه می‌شود؟
مژگان خانلو، سخنگوی ستاد بودجه می‌گوید: ارز محاسباتی برای تبدیل دلار‌های حاصل از فروش نفت ۱۱۵۰۰ تومان پیش‌بینی و در نتیجه ارز ۴۲۰۰تومانی دولتی از بودجه حذف شده است. اما در لایحه دولت برای این منظور یک شرط تعیین شده و آمده است: درصورت تغییر نرخ ترجیحی مورد استفاده در این قانون به نرخ سامانه معاملات الکترونیک به دولت اجازه داده شود تا پول آن را به خزانه واریز کند تا صرف معیشت و سلامت مردم شود. جالب اینکه دولت توپ حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی را به زمین مجلس فرستاده و در ردیف‌های بودجه هم میزان درآمد از این محل را تنها یک ریال تعیین کرده است. آیا نمایندگان مجلس و دولت درنهایت بر سر این چالش به نتیجه می‌رسند؟
بودجه ۳ میلیارد یورویی بند خاص
پیشنهاد دیگری در بودجه مطرح شده که براساس آن درصورت اجازه مقام معظم رهبری دولت می‌تواند ۲ میلیاردو ۸۴۵ میلیون یورو از ورودی صندوق توسعه ملی برداشت کند و از این پول برای طرح‌های آبیاری تحت فشار و نوین، آبخیزداری و آبخوانداری، مقابله با اثرات ریزگردها، تقویت بنیه دفاعی نیرو‌های مسلح، طرح‌های نوآورانه جهاد دانشگاهی، تولید فیلم و سریال در صدا و سیما و طرح‌های آب و فاضلاب در شهر اهواز استفاده شود.
دگرگونی در بودجه هدفمندی یارانه‌ها
یکی از مهم‌ترین تبصره‌های بودجه سال ۱۴۰۰ تبصره ۱۴ است که سنگ‌بنای آن براساس قانون هدفمندی یارانه‌ها گذاشته شده و حالا دولت برای سال آینده تصمیم دارد از محل اجرای این تبصره ۲۶۷ هزار میلیارد تومان دخل و خرج کند. دخل دولت از کجا می‌آید و این پول در چه بخش‌هایی هزینه می‌شود؟ به گزارش همشهری، دربودجه ۶۶ هزار میلیارد تومان ازمحل فروش فرآورده‌های نفتی در داخل، ۱۲۰ هزار میلیارد تومان از محل فروش صادراتی این محصولات، ۳۲ هزار میلیارد تومان از محل فروش داخلی گاز طبیعی، ۳۲ هزار میلیارد تومان بابت خوراک میعانات گازی پتروشیمی‌ها و ۱۶ هزار و ۳۵۰ میلیارد تومان هم بابت طلب قبلی دولت از پتروشیمی‌ها درآمد پیش‌بینی شده است.
از این مبلغ ۷۹ هزار میلیارد تومان سهم خزانه و شرکت‌های ملی نفت، گاز و پخش فرآورده‌های نفتی است و ۴۲ هزارو ۸۰۰ میلیارد تومان سهم یارانه نقدی، ۳۱ هزار میلیارد تومان کمک معیشتی دولت به خانوارها، ۱۵ هزارو ۴۰۰ میلیارد تومان برای کاهش فقر مطلق در کشور، ۵ هزارو ۲۰۰ میلیارد تومان یارانه طرح سلامت و باقیمانده پول هم سهم مصارف دیگر خواهد شد.
البته وزارت تعاون، موظف است به شناسایی و حذف ۳ دهک بالای درآمدی از فهرست یارانه‌بگیران، اقدام کند.
