نشریه نیچر در گزارش جدید خود از پیشخریدشدن ۱۰ میلیارد دوز از واکسنهای تولید شده در شرکتهای پیشگام تولید واکسن کرونا خبر داده است.
صبحشد: نشریه نیچر در گزارش جدید خود از پیشخریدشدن ۱۰ میلیارد دوز از واکسنهای تولید شده در شرکتهای پیشگام تولید واکسن کرونا خبر داده است.
بر اساس این گزارش، از میان تمامی واکسنهایی که از آغاز همهگیری کرونا تلاش برای ساخت آنها آغاز شده، تنها ۱۱ واکسن شانس بالاتری در نتیجهبخش بودن دارند. واکسنهای تولید شده توسط شرکتهای فایزر و مدرنا اکنون پیشگام هستند و سازمان غذا و داروی آمریکا به تازگی واکسن فایزر را به تأییدی زودهنگام رسانده است.
۳۲ کشور ثروتمند جهان تمامی ظرفیت تولید ۳ شرکت پیشگام واکسنسازی، یعنی فایزر، مدرنا و آسترازنکا (شرکت وابسته به دانشگاه آکسفورد) را برای واکسیناسیون ۱۳ درصد از کل جمعیت جهان خریداری کردهاند. در چنین شرایطی، این سؤال پیش میآید که تکلیف کشورهای فقیرتر که دسترسی کمتری به منابع مالی و درمانی جهانی دارند، و تکلیف مردمانی مانند ایرانیها که به واسطه تحریمها، دسترسی به واکسن برایشان دشواربهنظر میرسد چه خواهد بود؟ آیا قرار است واکسن تأییدشده کرونا به این زودیها به ایران برسد؟
اظهارنظرهای متنوع و فراوانی برای پاسخ به این پرسش انجام شده است. اواخر ماهآبان و پیش از تأیید رسمی واکسن فایزر بود که رئیس انجمن داروسازان ایران اعلام کرد در بهترین حالت رسیدن واکسنهای کرونا به ایران یک سال زمان خواهد برد. بهگفته جلیل سعیدلو دستکم بیش از نیمی از جمعیت جهان نیازمند استفاده از این واکسن هستند؛ بنابراین اگر همه ظرفیتهای تولید واکسن در دنیا هم بهکار گرفته شود نمیتوان انتظار داشت در کمتر از یک سال واکسن کافی تولید شود. با توجه به اینکه کشورهای ثروتمند جهان تمامی ظرفیت تولید ۳ شرکت پیشروی واکسنسازی را پیشخرید کردهاند، تخمین یک سال تأخیر برای رسیدن واکسن به ایران منطقی و شاید کمی هم خوشبینانه بهنظر برسد.
۲۹ آبان ۹۹ سیماسادات لاری، سخنگوی وزارت بهداشت و درمان اعلام کرد ایران جزو ۸۴ کشور پرداختکننده پول در کووکس، سازوکار تامین عادلانه واکسن در جهان است. بهگفته او، ایران باید پیشپرداختی درحدود ۵۲ میلیون دلار فراهم میکرد که مراحل آن درحال انجام است، در عین حال مشکلاتی در تبادل ارز وجود دارد که رئیسجمهور بر رفع آنها تأکیددارد. بهگفته لاری میزان واکسنی که با این مبلغ خریداری خواهد شد ۱۰ درصد جمعیت ایران را پوشش خواهد داد، اما قرار است از طریق پروژههایی که هماکنون در دست اجراست از دیگر کشورهای سازنده واکسن هم مقادیر بیشتری واکسن تهیه شود که در نهایت حجم واکسن خریداری شده ۲۰ درصد جمعیت کشور را پوشش خواهدداد. باقیمانده جمعیت کشور بهگفته لاری از واکسن تولید ایران استفاده خواهندکرد.
در ادامه اظهارنظرها درباره خرید واکسن، ایرج حریرچی، معاون کل وزارت بهداشت در اوایل آذرماه اعلام کرد: ایران و وزارت بهداشت اقدامات لازم برای تامین واکسن از طریق کووکس را انجام داده است. شرکت فایزر هم یکی از این ۱۸ شرکتی است که امکان انتخاب و خرید از آنها وجود دارد و هنوز هیچ کشوری انتخاب نکرده از کدام سبد استفاده خواهد کرد و ما امکان انتخاب داریم و آنچه به صلاح مردم باشد، خریداری خواهیم کرد. در ادامه سعید نمکی، وزیر بهداشت مراحل دنبال کردن تامین واکسن کرونا در ایران را از ۳ طریق اعلام کرد: روش اول خرید واکسن از مجموعه کووکس که بهگفته او رایزنیهای لازم برای خرید و واردات ۱۸ میلیون و ۸۰۰ هزار دوز صورت گرفته است. همچنین بهگفته نمکی ایران برای تولید مشترک حدود پنجونیممیلیون دوز واکسن با یک شرکت مشهور درحال مذاکره است و حدود ۲۰ میلیون دوز هم از طریق یک شرکت معتبر دیگر تامین خواهد شد.
در شرایطی که امیدوارکنندهترین واکسن کرونا در جهان در حال حاضر واکسن شرکت فایزر است، روز ۲۴ آذر مصطفی قانعی، رئیس کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا اعلام کرد ایران بهدلیل نداشتن امکانات حمل و نگهداری، از دریافت این واکسن انصراف داده است. مینو محرز، عضو ستاد ملی مقابله با کرونا با تأیید این ادعا اعلام کرد واکسنهای کرونا فایزر و مدرنا به دمای ۷۰ و ۲۰ درجه زیر صفر نیاز دارند و ایران امکانات نگهداری از آن را ندارد و تنها کشورهایی مثل آمریکا، انگلیس و فرانسه و آلمان میتوانند از این واکسنها استفاده کنند.
در ادامه سیماسادات لاری در روز ۲۶ آذر در گفتوگویی اعلام کرد اقدامات هماهنگ در وزارت بهداشت و با پشتیبانی کامل دولت، رئیسجمهوری و معاون اول رئیسجمهوری در حال انجام است، اما هنوز واکسنهای در دسترس و قابلتوزیع توسط سازوکار بینالمللی کووکس اعلام نشده است. از سوی دیگر بهگفته مژگان خانلو، سخنگوی ستاد بودجه ۱۴۰۰، در بودجه سال ۱۴۰۰ برای تامین واکسن کرونا یکهزارمیلیارد تومان بودجه در نظر گرفته شده است، اما حتی اگر این بودجه را برای تامین واکسن موردنیاز در کشور کافی درنظر بگیریم، مشکلات انتقال ارز تحت فشار تحریمهای آمریکا همچنان پابرجاست.
عبدالناصر همتی، رئیس بانک مرکزی کشور در رابطه با محدودیتهایی که برای انتقال ارز مورد نیاز برای خریداری واکسن کرونا وجود دارد از توافقات ایران با کووکس خبر داد و گفت مبلغ مشخصی باید از طرف ایران پرداخت شود که بخشی از آن بهعنوان پیشپرداخت باید بهحساب ذینفع در یک بانک اروپایی پرداخت شود. بهگفته او بانکهای اروپایی بهدلیل فشارهای وارد شده از سوی آمریکا از کار با ایران هراس دارند و بانک مقصد درصورتی حاضر است پول را دریافت کند که مجوز اختصاصی و موردی توسط آمریکا صادر شود و تمام مراحل انتقال پول به صراحت در آن ذکر شود. هماکنون، مجوزی که صادر شدهاست مربوط به تبدیل منابع ایران در بانکهای کرهجنوبی از وون به دلار آمریکا از طریق یک بانک آمریکایی و سپس انتقال آن به بانک مقصد است که در آن هم هیچ تضمینی برای رسیدن پول به مقصد وجود ندارد.
با توجه به شکل اظهارنظر مسئولان، اینطور بهنظر میرسد که هنوز دقیقا مشخص نیست چه واکسن یا واکسنهایی چه زمانی به ایران برسند. وعده آمادهشدن واکسن ایرانی هم تا پیش از آغاز سال جدید داده شدهاست. آنچه تا این لحظه مشخص شده این است که واکسن فایزر بهدلیل کمبود تجهیزات از فهرست خرید ایران خط خورده و شرکت آسترازنکای دانشگاه آکسفورد هم برای فروش واکسن به ایران اعلام آمادگی کرده است.