«خسارت سهمگین کرونا به مترو»؛ تیتری که چند روز پیش در صدر خبرهای همشهری قرار گرفت و نشان از عمق فاجعه آسیبهای ناشی از کرونا بر پیکر حملونقل عمومی داشت.
صبحشد: «خسارت سهمگین کرونا به مترو»؛ تیتری که چند روز پیش در صدر خبرهای همشهری قرار گرفت و نشان از عمق فاجعه آسیبهای ناشی از کرونا بر پیکر حملونقل عمومی داشت.
چیزی نمانده تا روزهای کرونایی در کشور به عدد ۳۶۵ برسد؛ یعنی پشت سرگذاشتن یکسال زندگی همراه با کوویدـ ۱۹. اما این ویروس کروی که اینگونه دنیا را به هم ریخته و اینچنین آشوب به پا کرده، فقط به سلامت مردم صدمه نزده است. براساس آمار صندوق بینالمللی پول (آی اف ام) خسارتهای اقتصادی ناشی از شیوع کرونا در فاصله سالهای ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۵، حدود ۲۲ تریلیون دلار پیشبینی شده است. کشور ما هم از خسارتهای اقتصادی بینصیب نبوده و طبق اعلام معاونت اقتصادی و برنامهریزی اتاق اصناف ایران، پیشبینی میشود زیان واحدهای صنفی کشور تا پایان سال به حدود ۲۰۲ هزار میلیارد تومان برسد.
وقتی پرونده اقتصادی را با این برآوردها ببندیم و نگاهی هم به ورقهای جمعآوری شده در پوشه حملونقل عمومی بیندازیم، اعداد و ارقام مهر تأییدی هستند بر تیتر چند روز گذشته همشهری؛ چراکه کرونا در ۱۱ ماه، چنان ضربه سختی بر پیکر فرسوده و بیرمق حملونقل عمومی کلانشهرهای کشور ازجمله تهران زده است که اگر درایت مدیریت شهری نبود، چه بسا ناوگان حملونقل عمومی از خدمترسانی بازمیماندند.
فرنوش نوبخت، مدیرعامل شرکت بهرهبرداری مترو در گفتگو با همشهری این موضوع را تأیید میکند و میگوید که میزان خسارتهای کرونا به مترو بسیار زیاد و حتی جبرانناپذیر است.
این جمله یعنی متروی تهران بهشدت آسیب دیده و نیاز به حمایت جدی دولت دارد. گفتوگوی همشهری با مدیرعامل شرکت بهرهبرداری متروی تهران را در ادامه میخوانید.
چرا گفته میشود مترو نقطه ثقل حملونقل عمومی است؟
در شرایط کنونی که تهران با معضلات ترافیک و کمبود پارکینگ، مواجه است، استفاده از حملونقل عمومی میتواند بهترین گزینه باشد. در این بین، مترو وسیله حملونقل پاک محسوب میشود و روزانه میلیونها نفر در سفرهای درونشهری و برونشهری از آن استفاده میکنند. جابهجایی این حجم از مسافر سبب شده تا مرکز ثقل حملونقل عمومی قرار گیرد.
منظورتان از میلیونها مسافر دقیقاً چه تعداد مسافر است؟
قبل از شیوع کرونا روزانه یکمیلیون و ۹۵۰ هزار نفر از مترو استفاده میکردند، اما با پاندمی کوویدـ ۱۹ آمارها بهشدت کاهش یافت و در زمان پیک بیماری و اعمال محدودیتها تعداد مسافران به ۵۰۰ تا ۶۰۰ نفر در روز هم رسید. اکنون با بهبود وضعیت و رفع برخی از محدودیتها، تعداد مسافران یکمیلیون نفر در روز است و هنوز به آمار قبل از کرونا نرسیدهایم. امیدواریم با رعایت پروتکلها و کاهش آمار مبتلایان و مرگومیرهای ناشی از این ویروس منحوس، بهزودی شاهد افزایش آمار مسافران مترو باشیم.
آیا کاهش مسافر و کاهش درآمدها تأثیری بر خدمترسانی به مسافران داشته است؟
بخش قابلتوجهی از درآمد مترو از طریق فروش بلیت تأمین میشود و همانطور که اشاره کردید با کاهش مسافران درآمد مترو هم کاهش یافته است. خدمترسانی مطلوب به مسافران مستلزم اورهال کردن قطارها و تأمین تجهیزات و قطعات یدکی است. در بخش تعمیر و اورهال کردن تا جایی که برایمان مقدور است بهطور مستمر انجام میشود، اما در شرایط نابرابری که تعداد مسافران به یکسوم کاهش یافته و قیمت لوازم یدکی و تجهیزات مورد نیاز ۶ برابر شده است، قطعاً مشکلاتی پیش میآید که تلاش میکنیم مسافران از آنها آسیب نبینند و، چون گذشته خدمات مطلوب از مجموعه مترو دریافت کنند. برای ما در مدیریت مترو همیشه خدماترسانی مطلوب به مسافران و شهروندان مهم است.
مگر قطعات یدکی و تجهیزات موردنیاز با ارز دولتی تأمین نمیشود؟
سال گذشته قطعات یدکی و سایر تجهیزات مورد نیاز ناوگان مترو با ارز ۴۲۰۰ تومانی تأمین میشد، اما با افزایش تحریمها و قیمت دلار، امسال ارز دولتی اختصاص داده نشده است و قطعات با ارز آزاد ۲۳ تا ۲۴ هزار تومانی خریداری میشود.
در شرایطی که درآمد مترو کاهش یافته و هزینهها زیادشده است، قطعاً با کمبود بودجه و نقدینگی مواجه شدهاید. در این مورد توضیح میدهید؟
کرونا خسارت بسیار زیاد و شاید بهتر است بگویم خسارت سهمگینی به مترو زد و شاید نتوان میزان خسارتها را به اعداد و ارقام یا حتی درصد بیان کرد، اما در کل باید بگویم بهدلیل شیوع بیماری کرونا و کاهش مسافران، شرکت بهرهبرداری مترو حدود ۴۰۰ میلیارد تومان کم آورده و با کسری بودجه روبهرو است.
برآورد شما از خسارت سهمگین کرونا به مترو چقدر است؟
حقیقتاً نمیتوان در این مورد یک عدد بیان کرد، اما بهطور میانگین کرونا ماهانه بیش از ۷۰ میلیارد تومان به مترو خسارت میزند.
گفتید همین الان حدود ۴۰۰ میلیارد تومان کمبود بودجه دارید. با توجه به اینکه هنوز کرونا مهار نشده و آمار مسافران هم، چون گذشته به یکمیلیون و ۹۵۰ هزار نفر نرسیده است، پیشبینی میکنید میزان کمبود بودجه تا پایان سال چقدر افزایش یابد؟
به هر حال قطارهای مترو نیازمند تعمیرات اساسی هستند و برخی هم نیاز به تعویض قطعات دارند و هر روز که میگذرد، وضعیت بحرانیتر میشود. با توجه به این شرایط امیدواریم و سعی میکنیم کمبود بودجه تا پایان سال زیر ۵۰۰ میلیارد تومان بماند.
آیا کمبود بودجه مترو شامل بدهیها هم میشود؟
بله. تا همین الان حدود ۱۵ میلیارد تومان به شرکت برق بدهی داریم. در مورد سازمان تأمیناجتماعی صحبت نکنم که این سازمان بزرگترین طلبکار شرکت متروست.
بهاصطلاح خودتان برای اورهال کردن شرکت مترو چقدر نیاز دارید؟
در شرایط کنونی به ۴۰۰ میلیارد تومان نیاز داریم تا شرایط شرکت مترو را ساماندهی کنیم. البته این مبلغ باید در قالب تسهیلات بلاعوض باشد؛ چراکه مترو متعلق به مردم است و نیاز به حمایت دارد و شرایط مالی و اعتبارات ما بهگونهای است که امکان پرداخت تسهیلات را نداریم.
در شرایط کرونا، مترو و حمل ونقل عمومی در کشورهای دیگر باچه مشکلاتی مواجه شدهاند؟ آیا کمک دولتی دریافت میکنند؟
در اکثر کشورها، دولت از حملونقل عمومی حمایت میکند و از اینرو شرایط متفاوتی وجود دارد و نمیتوانیم وضعیت تهران را با شهر بزرگی، چون پکن یا سایر کشورها مقایسه کنیم؛ چراکه دولت از حملونقل عمومی تهران و حتی سایر کلانشهرهای کشور حمایت بسیار اندک و ناچیزی دارد.
اخیراً خبری مبنی بر تصویب ۴۸۰ میلیارد تومان تسهیلات کرونایی دولت به متروی کشور منتشر شده است. در این مورد توضیح میدهید؟
بنده هم این خبر را شنیدهام و امیدوارم این تسهیلات بلاعوض باشد و تهران بهصورت ویژهتر مورد توجه قرار گیرد. قرار بود همزمان با فعال شدن ایستگاههای جدید حدود ۶۳۰ واگن جدید هم تأمین شود که بهدلیل تحریمها این کار محقق نشده است. توسعه خطوط مترو و افزایش خدمترسانی لازم است و باید انجام شود؛ بنابراین تلاش میکنیم این کار آسیبی به خدمترسانی در خطوط نزند.
اما بهرهبرداری از ایستگاههای جدید یعنی افزایش تعداد مسافران به ناوگان موجود و افزایش سرفاصله حرکت قطارها ...
این تحلیل درست است، اما در تلاش هستیم تا ۲ رام قطاری که در کرج بلااستفاده هستند را پس از توافقات لازم دریافت و وارد ناوگان کنیم؛ به این معنا که در تلاش هستیم تا تغییری در سرفاصله حرکت قطارها ایجاد نشود، اما درصورتی که مجبور شویم ناگزیر خواهیم بود، سرفاصله برخی از خطوط مثل خط ۷ را یک دقیقه افزایش دهیم.
سال ۱۴۰۰ شبکه مترو در مرکز شهر تکمیل میشود
چندی پیش ۲ ایستگاه برج میلاد و امیرکبیر به جمع ایستگاههای متروی تهران اضافه شدند. تا پایان امسال ۱۰ ایستگاه جدید هم در خطوط مختلف مترو بهرهبرداری میشوند. فرنوش نوبخت، مدیرعامل شرکت بهرهبرداری مترو درباره برنامههای ریلی تهران در سال ۱۴۰۰ میگوید: «با ایستگاههای جدید در مجموع ۱۴۰ ایستگاه فعال و در حال بهرهبرداری را خواهیم داشت. فعال شدن پایانه اکباتان و راهاندازی تعمیرگاه شهید کلاهدوز، مهمترین برنامههای پیشبینی شده برای سال جدید هستند. همچنین با بهرهبرداری از بخش غربی خط ۶ مترو و افتتاح ۲ ایستگاه تقاطعی این خط در میدان هفتتیر با خط یک و در میدان ولیعصر با خط ۳، شبکه مترو در هسته مرکزی شهر کامل میشود.»