کاخ سفید قصد دارد با خارج ساختن نیروهای آمریکایی از عراق و افغانستان برای دولت بایدن دردسر ایجاد کند.
صبحشد: بر همگان محرز است که اصول، استراتژیها و خطوط قرمز سیاست خارجی ایالاتمتحده در ادوار مختلف ریاست جمهوری تغییر نمیکند. زبیگنیو برژینسکی، مشاور امنیت ملی اسبق آمریکا و یکی از استراتژیستهای مطرح این کشور قبل از مرگ، تأکید کرده بود سیاست خارجی آمریکا، مانند یک کشتی غولپیکر است که در اقیانوسی بزرگ و باسرعتی بسیار اندک در حال حرکت است. امکان جابهجایی این کشتی بسیار اندک است. بااینحال طی روزهای اخیر برخی رسانههای آمریکایی مدعی هستند ترامپ درصدد است قبل از ترک کاخ سفید، اصول سیاست خارجی آمریکا را مورد هدف قرار دهد. اما آیا چنین ادعایی صحیح است؟
رئیسجمهوری آمریکا مصمم است تا پیش از واگذاری قدرت به جو بایدن در ژانویه 2021 میلادی 2۵۰۰ نفر از نیروهای نظامی کشورش را از افغانستان خارج کند. تصمیم اخیر مقامات کاخ سفید در خصوص خروج بخشی از نیروهای آمریکایی از عراق و افغانستان، مولد منازعات تازهای میان دموکراتها و حتی جمهوریخواهان با دولت ترامپ بودهاست. طی روزهای اخیر، ترامپ به سرپرست جدید پنتاگون دستور دادهاست تا خروج رسمی نیروهای آمریکایی از افغانستان و عراق و دیگر کشورهای جهان را کلید بزند. بر این اساس، ترامپ ظاهراً قصد دارد بهغیراز بخش اندکی از نیروهای آمریکایی، بقیه نظامیان را به ایالاتمتحده برگرداند.
بر اساس گزارش وزارت دفاع آمریکا، فقط از ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ تاکنون جنگهای افغانستان، عراق و سوریه برای واشنگتن بیش از 57/1 تریلیون دلار هزینه داشتهاست. جنگ در افغانستان که به طولانیترین درگیری ایالاتمتحده تبدیلشده نیز از ۱۹ سال پیش آغازشده و به گفته پنتاگون تاکنون ۱۹۳ میلیارد دلار برای مالیاتدهندگان آمریکایی هزینه داشتهاست. فراتر از آن، بسیاری از نیروهای آمریکایی در جریان حضور اشغالگرایانه خود در افغانستان، عراق و سوریه جان خود را ازدستدادهاند.
زمینهسازی ترامپ برای انتخابات 2024
بااینحال، نباید فراموش کرد که هدف ترامپ از این اقدام، فریب افکار عمومی در قبال شعار کاهش هزینههای خارجی آمریکا در دوران ریاست جمهوری وی است. این در حالی است که در دوران ریاست جمهوری ترامپ، هزینههای مداخلههای نیابتی و غیرمستقیم واشنگتن در منطقه غرب آسیا و شبهقاره هند و افغانستان افزایش پیدا کرد. بااینحال ترامپ قصد دارد با این اقدام تبلیغاتی (که تأثیری در استراتژی خطرناک مداخله گرایانه ایالاتمتحده در منطقه غرب آسیا و جهان اسلام نخواهد داشت) برای حضور مجدد خود یا یکی از نزدیکانش در انتخابات ریاست جمهوری سال 2024 زمینهسازی کند.
بایدن درصدد تجزیه عراق است
از سوی دیگر، نباید فراموش کرد که جو بایدن، رئیسجمهوری جدید آمریکا سعی دارد پس از حضور رسمی در کاخ سفید، راهبرد خطرناک خود را مبنی بر تجزیه عراق به صورتی عملیاتیتر در منطقه غرب آسیا دنبال کند. بایدن سال 2006 و در همان دوران ریاست جمهوری بوش پسر، ایده فدرالیزه کردن عراق و متعاقباً تجزیه آن به کشور کردنشین، سنی نشین و شیعهنشین را مطرح کرده و از دولت وقت آمریکا خواسته بود این ایده را به مبنایی برای تدوین استراتژیهای مشترک دوحزب دموکرات و جمهوریخواه در حوزه سیاست خارجی ایالاتمتحده تبدیل کند. جورج واکر بوش نیز به این خواسته تن داد. نکته جالبتوجه اینکه ترامپ نیز در دوران ریاست جمهوری خود و بهرغم شعارهای انتخاباتی خود به کلیت طرح بایدن در خصوص تجزیه عراق و دیگر کشورهای منطقه پایبند بود. ازاینرو دولت ترامپ بازتعریف داعش را در دستور کار خود قرارداد.
وحشت دموکراتها و جمهوریخواهان از تصمیم ترامپ
میچ مککانل، رهبر اکثریت جمهوریخواه در سنای ایالاتمتحده هشدار داد عقبنشینی زودهنگام سربازان کشورش از افغانستان به معنای پشت کردن به متحدان آمریکا خواهد بود. چنانچه شبکه دویچه وله گزارش دادهاست، مککانل که از حامیان ترامپ به شمار میرود در سخنرانی خود در صحن مجلس سنا بدون اشاره به برنامه واشنگتن تأکید کرد چنین اقدامی به معنای شکست و تحقیر آمریکاست. مککانل هشدار داد در این صورت علاوه بر طالبان و داعش، قدرت شبکه تروریستی القاعده هم احیا خواهد شد. سناتور پرنفوذ جمهوریخواه معتقد است پیامدهای خروج زودهنگام آمریکاییها از افغانستان «میتواند از عقبنشینی رئیسجمهوری اوباما در سال ۲۰۱۱ از عراق که آغاز ظهور داعش و دور جدید تروریسم جهانی است، بدتر باشد.» با این حال، بر همگان محرز است که اظهارات اخیر مک کانل، سیگنال و پیامی غیرمستقیم و رمزگذاری شده به ترامپ محسوب میشود. مک کانل نیز بهخوبی آگاه است که تعلق خاطر داعش و القاعده به واشنگتن کاملا مستقیم است. آمریکا نهتنها بابت تروریسم تکفیری کمترین نگرانی و دغدغهای ندارد، بلکه به تامین هزینههای این گروهها در منطقه غرب آسیا و افغانستان میپردازد.
اعضای ناتو نگران شدهاند
تصمیم ترامپ، باعث نگرانی همپیمانان واشنگتن در افغانستان شد، زیرا آنها به پشتیبانی لجستیکی ایالاتمتحده وابسته هستند. ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو در بروکسل تاکید کرد: هزینه بازگشت زودهنگام نظامیان آمریکایی بدون هماهنگی با دیگر اعضای ناتو میتواند بسیار بالا باشد. در چنین شرایطی افغانستان میتواند به مقر تروریستهای بینالمللی تبدیل شود.
آنهگرت کرامپ-کارنباوئر، وزیر دفاع آلمان روز سهشنبه در هامبورگ گفت، کاهش یا خروج احتمالی نیروهای نظامی از افغانستان مستلزم بستن یک پیمان صلح است. او همچنین اظهار داشت، حضور سربازان خارجی باید زمانی پایان یابد که ثبات دستاورد ماموریت آنها تضمین شده باشد. به اعتقاد وزیر دفاع آلمان، هنوز نتایج مطلوب برای بستن پیمان صلح بهدست نیامدهاست. او تاکید کرد، در حال حاضر اولویت اصلی، امنیت سربازان آلمانی در افغانستان است. ایالاتمتحده در توافقنامهای با طالبان متعهد شد، نیروهای مسلح خود را تا ماه می ۲۰۲۱ بهتدریج خارج کند. طالبان نیز تعهد کرد با دولت مرکزی در کابل وارد مذاکرات صلح شود.