احمدرضا جلالی اعدام می‌شود يا معاوضه؟

صبح‌شد: احمدرضا جلالی پزشک و پژوهشگر ایرانی- سوئدی است. حدود ۱۱ سال پیش، ایران را برای ادامه تحصیل ترک کرد و حالا در زندان‌های ایران در انتظار اجرای حکم «اعدام» است. جلالی اواخر فروردین‌ماه ۹۵ به دعوت دانشگاه تهران و دانشگاه شیراز برای شرکت در کارگاه مدیریت بحران به ایران سفر کرد؛ سفری که تا امروز بازگشتی برایش نداشته است. او پنجم اردیبهشت‌ماه ۹۵ - یعنی ۳ روز پیش از تاریخ بلیت پروازش به مقصد سوئد- دستگیر و به زندان اوین منتقل شد تا سرنوشتش برای همیشه تغییر کند. مدتی بعد و در مهرماه ۹۶ همسر احمدرضا جلالی به یکی از رسانه‌های فارسی‌زبان خارج از کشور خبر داد که جلالی به‌اتهام ارایه اطلاعات به اسراییل برای کمک به ترور چندین دانشمند هسته‌ای ایران به اعدام محکوم شده است.

براساس اخبار منتشر شده، جلالی پس از ۹ ماه حبس - که مدت ۳ ماه از این ۹ ماه را در حبس انفرادی سپری کرده- در شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب و به حکم ابوالقاسم صلواتی -که او را «جاسوس» خوانده بود- به مجازات اعدام محکوم شد؛ خبری که مدتی بعد و آبان‌ماه همان سال ازسوی دادستان تهران هم تایید شد.

جعفری دولت‌آبادی در تایید حکم اعدام احمدرضا جلالی گفته بود که یکی از اقدامات او، اعلام نشانی و برخی مشخصات ۳۰ نفر از افراد شاخص پروژه‌های تحقیقاتی، نظامی و هسته‌ای ازجمله شهیدان شهریاری و علی‌محمدی به افسران اطلاعاتی موساد بوده که به ترور و شهادت آنان منتهی شده است.

براساس توضیحات دادستان تهران، این زندانی ایرانی- سعودی با بیش از ۸ افسر اطلاعاتی موساد جلسات متعددی برگزار کرده و از این طریق، اطلاعات مرتبط با فعالیت سایت‌های نظامی، سازمان انرژی اتمی و بسیاری از اطلاعات حساس دیگر را در ازای دریافت دستمزد و اخذ اقامت در کشور سوئد، به افسران اطلاعاتی موساد انتقال داده است. در همان حول و حوش، اما فایل صوتی منتسب به جلالی از درون زندان در فضای مجازی منتشر شد که او مدعی بود وادار شده بیانیه‌هایی را که پیشاپیش برایش تدارک دیده بودند، به عنوان اعتراف مطرح کند. اعترافاتی که مدتی بعد و با فرارسیدن آذرماه ۹۶، در یک برنامه تلویزیونی به‌نام «تیشه به ریشه» از شبکه خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شد.

درنهایت اگرچه همسر جلالی بار‌ها تاکید کرد که او فردی «علمی» است و تحت فشار روانی و با وعده آزادی اقدام به اعتراف علیه خود کرده، اما دیوان‌عالی کشور حکم اعدام او را تایید کرد؛ آن‌هم درحالی که گفته می‌شود وکلای او موفق به ارایه دفاعیات‌شان نشده و حکم دادگاه نیز به‌صورت محرمانه صادر شده است. از آن زمان به بعد هم اگرچه اقداماتی ازجمله درخواست ۷۵ برنده جایزه نوبل برای آزادی جلالی، صورت گرفت، اما در عمل تحول خاصی در مسیر این پرونده حاصل نشد تا اینکه درنهایت چند روز پیش، ویدا مهران‌نیا، همسر احمدرضا جلالی اعلام کرد که همسرش روز چهارم آذرماه - پس از یک ماه- در تماس تلفنی بسیار کوتاهی اطلاع داده که او را به بند ۲۰۹ زندان اوین منتقل کرده‌اند و قرار است ظرف چند روز آینده برای اجرای حکم اعدام به زندان رجایی‌شهر کرج منتقل شود.

خبر اجرای قریب‌الوقوع حکم اعدام احمدرضا جلالی با واکنش‌های گسترده‌ای مواجه شد. کارشناسان سازمان ملل نسبت به احتمال اعدام این زندانی ایرانی- سعودی، ابراز نگرانی کرده و از جمهوری اسلامی خواستند تا هرچه سریع‌تر جلوی حکم اعدام او را بگیرد. همزمان آن لینده، وزیر خارجه سوئد هم به این موضوع واکنش نشان داد و در توییتی نوشت: «درباره اینکه ممکن است حکم جلالی، شهروند سوئدی اجرا شود، با محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه صحبت کردم، سوئد مجازات اعدام را محکوم می‌کند و تلاش می‌کند تا مانع اجرای این حکم شود.» توییت وزیر خارجه سوئد نیز با واکنش سعید خطیب‌زاده و بر این اساس سخنگوی وزارت امور خارجه ایران اطلاعات مقامات سوئدی درخصوص وضعیت آقای جلالی را که بنا به جرایم امنیتی در زندان به سر می‌برد، «ناقص و غلط» توصیف کرد. خطیب‌زاده همچنین تاکید کرده بود که محمدجواد ظریف در گفتگو برای همتای سوئدی‌اش توضیح داده «قوه قضاییه جمهوری اسلامی ایران مستقل بوده و هرگونه دخالت در صدور یا اجرای احکام قضایی مردود و غیرقابل‌پذیرش است.»

در این میان، اما شایعاتی مطرح شد که ممکن است دولت جمهوری اسلامی، جلالی را با یکی از ایرانی‌های زندانی در سوئد مبادله کند؛ شایعه‌ای که هلاله موسویان، وکیل فعلی احمدرضا جلالی در صحت آن چندان تردید کرده و از جزییات بیشتر این پرونده به «اعتماد» گفته است.

خانم موسويان! پرونده آقاي جلالي در حال حاضر در چه مرحله‌اي قرار دارد؟

در حال حاضر بيش از ۳ سال است كه راي ايشان قطعي شده و روز سه‌شنبه هفته گذشته نيز به ما اطلاع دادند كه مي‌خواهند ايشان را براي مدت يك هفته به قرنطينه بند ۲۰۹ زندان اوين انتقال دهند تا براي اجراي حكم اعدام به زندان رجايي‌شهر منتقل شوند. روز سه‌شنبه كه اين مساله را به ما اطلاع دادند من و خواهر آقاي جلالي به شعبه اول اجراي احكام زندان اوين مراجعه كرديم. آنجا با آقاي جلالي صحبت كرديم. ايشان از آنجا با خانم و خانواده‌اش در سوئد صحبت كردند و به ما گفته شد كه اين آخرين ملاقات است و ديگر ايشان حق ملاقات با كسي يا برقراري ارتباط تلفني را ندارد. فرداي آن روز مجددا به شعبه اجراي احكام مراجعه كردم و ظاهرا آقاي جلالي خواسته بودند كه من را به عنوان وكيل ملاقات كنند اما به‌ دليل همان ممنوعيتي كه توضيح دادم به ‌خاطر قرنطينه وجود دارد، اين امكان فراهم نشد. اما به هر حال ما مشغول پيگيري هستيم.

فكر مي‌كنيد كه حكم اعدام اجرا مي‌شود؟ شايعات و اخباري غيررسمي مطرح شده كه ممكن است درمورد ايشان هم تبادل زنداني صورت گيرد.

بحث تبادل درباره كساني است كه تابعيت ايران را ندارند و درنتيجه فكر مي‌كنم اين بحث به ‌لحاظ اينكه ايشان تبعه ايران هستند، منتفي باشد.

با اين اوصاف احتمالا حكم اعدام اجرا خواهد شد؟

آنچه به ما ابلاغ شده، از اين قرار است. اما ايشان تبعه كشور سوئد هم هستند و باتوجه به اينكه تابعيت كشور سوئد را دارند و همچنين به‌ لحاظ علمي شخصي برجسته و ارزنده هستند و حمايت دانشمندان، مجامع علمي و دارندگان جايزه نوبل را نيز دارند، ممكن است تغييري در روند اجراي حكم صورت گيرد. واقعيت اين است كه ديگر نمي‌شود به ‌لحاظ حقوقي چندان كاري برايش ايشان انجام داد اما به نظرم اين يك پرونده ساده حقوقي نيست و زواياي ديگري هم دارد. ممكن است مذاكراتي اتفاق بيفتد. همان‌طور كه قبلا در اخبار هم آمده، وزير امور خارجه سوئد درباره آقاي جلالي با وزير خارجه ايران صحبت كردند ولي اينكه نتيجه اين مذاكره چه بوده، هنوز جايي منعكس نشده است. بنابراين حتما راه مذاكره درباره ايشان از طريق دولت سوئد وجود دارد اما دولت سوئد طول اين مدت اقدام خاصي انجام نداده است. حالا اگر در اين يك هفته اقدام خاصي انجام دهد، نمي‌دانم اما اميدوارم كه چنين اتفاقي بيفتد.

شما از چه زماني وكالت اين پرونده را برعهده گرفتيد؟ و باتوجه به اطلاعات‌تان، اين پرونده را از منظر حقوقي چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟

زماني وارد پرونده شدم كه احكام قطعي -يعني همان افساد في‌الارض از طريق جاسوسي- براي ايشان صادر شده بود.

بعد از آن چه روندي را طي كرديد؟

به ‌جز من، وكيل ديگري هم در پرونده هستند؛ آقاي دكتر ساكت. آقاي ساكت اعاده دادرسي را انجام دادند و درخواست عفو كرديم كه تاكنون به نتيجه خاصي نرسيده است. اما من در روند دادگاه حضور نداشتم. مسائل مطرح شده در دادگاه و مشكلاتي كه در روند دادرسي وجود داشته، پيش از اين ‌بارها و بارها گفته شده اما آنچه در حال حاضر با آن مواجهيم، يك حكم قطعي است كه راه‌هاي حقوقي آن -چه درست چه غلط- طي شده است؛ بنابراين به نظر من بايد از طرق ديگر در اين پرونده به نتيجه برسيم.

يعني اگر دولت سوئد موفق به انجام هماهنگي با وزارت خارجه ايران شود، به‌ لحاظ حقوقي هيچ راه ديگري پيش‌روي اين پرونده نيست؟

خير، راه ديگري كه به ‌صورت مانع از توقف اجراي حكم شود، نداريم.

تا زمان اجراي حكم و احيانا تغيير در روند پرونده، چقدر زمان داريد؟!

تا سه‌شنبه هفته آينده، بعد از آن هر زمان احتمال اجراي حكم اعدام وجود دارد.

آيا ممكن است در اين فاصله امكان ديدار مجدد با آقاي جلالي به شما داده شود؟

بله ممكن است . البته اميدوارم اجراي اين حكم انجام نشود.

چقدر احتمال دارد بدون لغو حكم اعدام، اجراي حكم به‌ صورت موقت به تعويق بيفتد؟

ممكن است اجراي حكم لغو نشود اما به تعويق بيفتد اما همه اينها بستگي دارد به مذاكراتي كه بين دولت‌ها اتفاق مي‌افتد. هر چند بعيد است اما از نظر حقوقي دستور رييس محترم قوه قضاييه يا عفو موكل مي‌تواند مانع از اجراي حكم شود.



انتهای پیام/