مترو می‌تواند به ازای هر مسافر که با واگن‌های جدید جابه‌جا می‌شود، مبلغی به‌عنوان صرفه‌جویی در مصرف سوخت دریافت کند.
صبح‌شد: توسعه حمل و نقل ریلی درون شهری و استفاده بیشتر از آن یعنی کاهش مصرف سوخت و امکان بهره‌مندی مترو از منابع مالی پایدار؛ زیرا هر مسافری که با واگن‌های جدید جابه‌جا می‌شود به معنای مصرف کمتر بنزین در سطح شهر است. چند سال پیش در توافقی میان مترو و ارگان‌های تصمیم‌گیر در زمینه مصرف سوخت، تصمیم گرفته شد به ازای هر مسافر مبلغی به مترو داده شود؛ به شرط اینکه تعداد مسافران از حد مشخصی کمتر نباشد. در سال‌های اول اجرای این توافق یعنی سال ۹۶ تا ۹۸ تعداد مسافران کافی بود، اما با شیوع کرونا و کاهش مسافران درآمد مترو از این راه تقریبا قطع شد. چند روز پیش علی امام، مدیرعامل شرکت متروی تهران خبر داد که «خط مبنای مصوب شورای اقتصاد» در این زمینه تا ۵۰ درصد کم شده است و مسافران واگن‌های جدید مترو باز هم شامل این کمک می‌شوند.
مدیر سرمایه‌گذاری شرکت متروی تهران درباره مصوبه ماده۱۲ می‌گوید: «آیین‌نامه اجرایی ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور، بیان می‌کند که اگر متروی تهران یا دیگر شهر‌ها واگن جدید خریدند و این واگن‌های اضافه منجر به سفر‌هایی بیشتر از خط مبنا شد، به ازای هر مسافر ۸/۹ سنت به مترو پرداخت می‌شود.»
لیلا موسوی‌محولاتی تأکید می‌کند: «ماهیت موضوع به‌دلیل اینکه به صرفه‌جویی در مصرف بنزین و گازوئیل ارتباط پیدا می‌کند، خود نوعی مشوق است. شرکت‌های مترو از این راه می‌توانند خرید واگن را توجیه کنند. وقتی تسهیلاتی برای خرید واگن می‌گیریم یا از بخش خصوصی خرید می‌کنیم، می‌توانیم روی بازگشت سرمایه از این راه حساب کنیم.»، اما این عدد کوچک یعنی کمتر از ۱۰ سنت چقدر می‌تواند در بودجه مترو تأثیر‌گذار باشد. موسوی‌محولاتی می‌گوید: «هزینه‌های ساخت و اداره مترو خیلی زیاد است و با مشکلات اقتصادی اخیر بیشتر هم شده است، اما درآمد مترو از محل ماده ۱۲ عدد خیلی ناچیزی نیست؛ زیرا این مبلغ ارزی است و تبدیل به ریال می‌شود و از طرف دیگر بستگی مستقیم با عملکرد مترو دارد؛ به‌عبارت دیگر هرقدر با واگن‌های جدید مسافر بیشتری جابه‌جا کنیم، کارکرد بهتری در این زمینه خواهیم داشت.»
او تأکید می‌کند: «این مصوبه از سال ۹۶ اجرایی شد؛ در نتیجه شامل آن دسته از واگن‌هایی می‌شود که از سال ۹۶ به شبکه ریلی اضافه شدند. هرقدر واگن جدید بیشتری بخریم ظرفیت استفاده از ماده ۱۲ را بیشتر می‌کنیم. این مصوبه تا ۱۰ سال دیگر یا تا رسیدن به سقف پولی که بابت خرید واگن مصرف شده است، اعتبار دارد و هرکدام که زودتر برسد به آن پایان می‌دهد. البته به‌نظر می‌آید مهلت ۱۰ ساله زودتر فرابرسد؛ چون قیمت واگن‌ها خیلی زیاد است؛ به همین دلیل برای مترو بهتر این است که مصوبه تمدید شود تا وقتی که به هزینه خرید واگن برسد.»
در آیین‌نامه اجرایی ماده «۱۲» قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور آمده است که «درخصوص سرمایه‌گذاری در طرح‌های نفت و گاز و بهینه‌سازی که منجر به کاهش مصرف سوخت شود، بازپرداخت سرمایه‌گذاری از محل صرفه‌جویی سوخت یا درآمد حاصل از اجرای طرح، پس از تصویب شورای اقتصاد توسط شرکت‌های تابعه وزارت نفت تضمین می‌گردد.» این مصوبه شرایط سختگیرانه‌ای دارد؛ زیرا به ازای هر واگن باید ۳۸۰۰ مسافر در روز جابه‌جا شود. اگرچه محاسبات مربوط به تعداد مسافران اندکی پیچیده به‌نظر می‌آید، اما در سال ۹۸ درآمد این بخش برای مترو به ۲۱۰ میلیارد تومان رسید. ظهور کرونا تعداد مسافران را کاهش داد و دیگر تعداد آن‌ها برای رسیدن به خط مبنا کافی نبود، اما با تصمیم‌گیری جدید خط مبنا تا نصف کاهش پیدا کرد و تا پایان کرونا از این خط مبنای جدید برای محاسبه استفاده می‌شود. با این حال مترو محاسبه براساس «پیمایش» را مؤثر‌تر می‌داند؛ زیرا واگن‌ها در شرایط کرونا یا در زمان دیگر، حرکت روزانه خود را انجام می‌دهند.
افتتاح ایستگاه‌ها رکورد زد، ساخت ۲۵۰ کیلومتر مترو در دستور کار قرار گرفت
با افتتاح قریب‌الوقوع چند ایستگاه جدید در خطوط ۳، ۶ و ۷ متروی تهران، شمار ایستگاه‌های بهره‌برداری شده در این دوره مدیریت شهری از مرز ۳۰ ایستگاه فراتر خواهد رفت. به این ترتیب، می‌توان گفت در هر سال از این دوره، حداقل ۸ ایستگاه افتتاح شده است که این امر به لحاظ میانگین ایستگاه‌های ساخته شده در هر سال از یک دوره مدیریتی، رکورد ادوار فعالیت شرکت مترو به‌حساب می‌آید.
از آبان سال ۱۳۹۶ تا به امروز، غیر از ایستگاه‌های بهره‌برداری شده که شمار آن‌ها تا شهریور امسال حداقل به ۳۲ایستگاه می‌رسد، ۴پست برق به همراه ۱۲ورودی جدید، ۵۶سامانه تهویه هوا و حدود ۴۰کیلومتر مسیر مترو نیز به امکانات این شبکه حمل‌ونقلی افزوده شده است. همچنین طرح‌های مربوط به توسعه خطوط ۳، ۴، ۶ و ۷ نیز در حال پیگیری است. این امر در حالی صورت گرفته که ۱۳۳ دستگاه واگن هم به ناوگان حمل‌ونقلی مترو اضافه شده و اقدامات مهمی، چون طراحی و تولید قطار ملی مترو نیز در همین دوره به ثمر نشسته است. پایانه اکباتان پس از سال‌ها انتظار، نیمه نخست امسال آماده بهره‌برداری خواهد شد.
معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران اعلام کرد: مدیریت شهری مشغول ساخت ۲۵۰کیلومتر مترو است و علاوه بر آن باید ۲۰۰کیلومتر دیگر تونل بسازد که همزمان با ساخت تونل باید واگن به خطوط اضافه کند. سیدمناف هاشمی گفت: هم‌اکنون حدود هزار و ۵۰۰دستگاه واگن وجود دارد، اما تعدادی از واگن‌ها عمر ۲۰ساله خود را طی کرده‌اند و باید از چرخه کنار گذاشته شده یا تعمیرات اساسی شوند و همچنین ۳۰۰دستگاه واگن از هزار و ۵۰۰دستگاه، در چرخه بهره‌برداری نیستند؛ چراکه شهرداری هزینه کافی برای تعمیرات اساسی ندارد.
وی ادامه داد: ۶۰درصد اتوبوس‌های شهری برای بخش خصوصی است و ۱۰سال تعهد راننده بخش خصوصی مبنی بر فعالیت به اتمام رسیده است. در شرایط فعلی راننده باید اتوبوس خود را از چرخه خارج کند، اما به‌علت درخواست شهرداری اتوبوس‌های فرسوده همچنان در چرخه بهره‌برداری هستند.
معاون شهردار تهران با بیان اینکه لغو طرح ترافیک موجب افزایش سفر‌های غیرضروری در شهر شده، افزود: راننده اتوبوس نمی‌تواند قیمت ۱۸هزار تومانی بلیت را از مسافر دریافت کند، مترو هم نمی‌تواند قیمت ۱۶ تا ۱۷هزار تومانی نرخ بلیت واقعی را از مسافر دریافت کند؛ به همین علت در قانون گنجانده شده که دولت، شهرداری و مسافر هر کدام سهم مشخصی را بپردازند.
استفاده ۲۵۰۰ دوچرخه‌سوار از مترو در سال گذشته
مشاور مدیرعامل و مدیر ارتباطات و امور بین‌الملل شرکت بهره‌برداری متروی تهران و حومه گفت: ۲۵۰۲ دوچرخه‌سوار در سال گذشته با مترو تردد کرده‌اند. محسن محمدیان افزود: سال گذشته بیشترین آمار استفاده از سـفر ترکیبی مترو و دوچرخه به‌ترتیب در خردادماه با ۷۰۰ و تیرماه با ۵۶۲ دوچرخه‌سوار بود. وی با اشاره به اینکه در ۳ ماهه ابتدایی سال ۹۸، ۴هزار و ۲۹۸دوچرخه‌سوار از مترو استفاده کرده‌اند، گفت: در مدت مشابه سال ۹۹، ۸۷۳ نفر از سـفر ترکیبی مترو و دوچرخه استفاده کرده بودند. محمدیان افزود: در ۳ ماهه آخر سال۹۸ نیز ۱۶۱۶ دوچرخه‌سوار از مترو اسـتفاده کردند. این آمار در ۳ ماهه آخر سال ۹۹ نیز به ۴۱۰نفر رسید. او با اشاره به اینکه خط ۵ متروی تهران دسترسی راحت‌تر به بوستان چیتگر را مهیا کرده است، گفت: بیشترین آمار سـفر با دوچرخه در خط ۵ متروی تهران و حومه به ثبت رسیده است و بعد از آن به‌ترتیب خط ۳ متروی تهران به‌دلیل دسترسی به بوستان ولایت و خط ۲ به‌دلیل داشتن تقاطع با خط ۵ بیشترین آمار سفر با دوچرخه را طی ۷ماه گذشته داشتند.
