در حالی که برخی از دانشجویان دانشگاه‌های آزاد و پیام نور نسبت به اجبار مسئولان دانشگاه به پرداخت شهریهها برای تحصیل در ادامه ترم اعتراض دارند؛ مسئولان این دانشگاه‌ها موضوع را رد می‌کنند.
صبح‌شد: رفتار اجبارگونه چند واحد دانشگاهی دانشگاه آزاد برای تسویه شهریه دانشجویان بدهکار در وسط ترم و همچنین آنچه از سوی دانشجویان تحت عنوان افزایش شهریه متغیر دانشگاه پیام‌نور نسبت به آغاز ترم عنوان می‌شود، باعث اعتراض دانشجویان شده و مطالبه آن‌ها برای تعدیل شهریهها در دوران آموزش مجازی را دوباره زنده کرده است.
ماجرا از این قرار بود که واحد تهران مرکزی دانشگاه آزاد و واحد الکترونیک این دانشگاه هفته گذشته به دانشجویان بدهکار اجازه نمی‌دادند تا در دوره‌ها و کلاس‌هایی که به‌صورت آنلاین برگزار می‌شوند، شرکت کنند؛ به‌طوری که دانشجویان بدهکار هنگام ورود به این سامانه با این پیام مواجه می‌شدند: «دانشجوی گرامی، براساس تصمیم اتخاذ شده واحد دانشگاهی، لطفا قبل از شرکت در کلاس مجازی، نسبت به پرداخت بدهی شهریه از طریق سامانه آموزشیار اقدام فرمایید. بدیهی است پس از واریز بدهی، ظرف مدت ۲۴ ساعت دسترسی شما به سامانه فعال می‌شود.»
در پی این اقدام، تعدادی از دانشجویان در شبکه‌های اجتماعی با هشتگ «نه_به_واریز_شهریه_ زوری» به این روند اعتراض کرده و اجبار این‌چنینی برای پرداخت شهریه در وسط ترم را در حالی نقد کردند که همچون سال گذشته، مطالبه کاهش شهریه در دوره آموزش غیرحضوری را دوباره تکرار می‌کردند.
رسول– م، دانشجوی واحد تهران مرکزی دانشگاه آزاد می‌گوید: «به جای اینکه در این وضعیت اقتصادی که حتی دانشجویان کار‌های نیمه‌وقت خود را از دست داده‌اند، کمک حال‌مان باشند، ما را تحت فشار بیشتر گذاشته‌اند که الان بقیه شهریه را تسویه کنید؛ آن هم به زور. درحالی‌که طبق روال، می‌توانیم برای شرکت در امتحانات شهریه را بپردازیم. تازه حالا نسبت به موقعی که آموزش حضوری بود، شهریهها بیشتر هم شده؛ درحالی‌که کیفیت سایت و حتی کلاس‌ها به‌شدت ضعیف است.»
زهرا– س، دانشجوی دیگر دانشگاه آزاد نیز در تماس با همشهری عنوان کرد: «دانشگاه آزاد هنوز یک‌ماه و نیم مانده به امتحانات، دانشجویان را برای شرکت در کلاس‌های آنلاین محدود کرده است؛ یعنی تا کل شهریه را نپردازند، امکان شرکت در کلاس‌ها را ندارند. حالا بماند که با وجود مجازی بودن کلاس‌ها، شهریه را هم افزایش دادند. رئیس دانشگاه در رسانه‌ها قول داده بود که موضوع کاهش شهریه واحد‌های نظری در این ترم‌های مجازی را بررسی می‌کنند، اما هیچ اتفاقی نیفتاد.»
دانشجویان دانشگاه پیام‌نور هم می‌گویند که همین اتفاق به شکل دیگری برای آن‌ها افتاده و تقریبا همه واحد‌های دانشگاهی پیام‌نور، شهریه متغیر را در اواسط ترم افزایش داده و دسترسی به برنامه امتحانی را منوط به پرداخت این مبلغ کرده‌اند.
تارا - پ، یکی از دانشجویان کارشناسی‌ارشد رشته مدیریت در یکی از واحد‌های دانشگاهی پیام‌نور تهران در این‌باره به همشهری توضیح داد: «در ابتدای ترم جدید وقتی شهریه ثابت را پرداخت کردیم، لینک پرداخت شهریه متغیر بسته بود. پرس‌وجو کردیم و گفتند که سایت در حال بازسازی است و به محض اینکه درست شد، خبر می‌دهیم.
تقریبا ۱۰ روز پیش لینک پرداخت شهریه متغیر را منتشر کردند؛ درحالی‌که ۳ برابر شده بود. مبلغی که ابتدای ترم برای ۴ درس برای من ۹۰۰ هزار تومان ثبت شده بود، حالا به ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان رسیده است. بقیه دانشجویان هم چنین وضعیتی داشتند و همه متعجب و سرگردان که چرا این اتفاق رخ داده است»
محمد - الف، دیگر دانشجوی کارشناسی دانشگاه پیام‌نور در این‌باره به همشهری گفت: «شهریه‌های متغیر را بدون هیچ توضیحی اضافه کردند؛ درحالی‌که کیفیت کلاس‌ها ضعیف شده و ساعت تدریس کاهش پیدا کرده است. برخی از استادان مطالب درسی را با شرایط تدریس مجازی منطبق نکرده‌اند و آخر خلاقیت‌شان این است که از روی کتاب عکس می‌گیرند و در کلاس می‌گذارند. مدیران گروه کمتر نظارتی بر کیفیت کلاس‌ها دارند، اما دانشگاه شهریهها را تا ۳ برابر افزایش داده است.»
«حبیب - س» از دانشجویان دانشگاه پیام‌نور است که به‌علت افزایش ناگهانی شهریه متغیر در وسط ترم انصراف از تحصیل داده است. او می‌گوید که خیلی از دانشجویان مثل او انصراف داده‌اند؛ «توان پرداخت شهریه را نداریم. اگر می‌خواستیم ۴ میلیون شهریه بدهیم، دانشگاه آزاد ثبت‌نام می‌کردیم. بدتر اینکه زمان امتحانات را از اول تیر به اول خرداد به بهانه برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری تغییر دادند و گفتند تا شهریه را نپردازید، اجازه دسترسی به برنامه امتحانی را نمی‌دهیم.»
او می‌گوید: «اکثر کلاس‌ها از ۲۵ فروردین شروع شد و اول خرداد هم که زمان برگزاری امتحانات اعلام شده، چرا باید بابت یک‌ماه‌و‌نیم کلاس چند میلیون شهریه بپردازیم؟ چرا وزارت علوم هیچ نظارتی بر فعالیت دانشگاه‌های پولی ندارد و کیفیت آموزش و شهریه آن‌ها را ارزیابی نمی‌کند؟» دانشجویان دانشگاه پیام‌نور در یک سامانه اینترنتی، نامه‌ای طراحی و اعتراض‌های خود را ثبت کرده و با بیش از ۵ هزار امضا برای مسئولان دانشگاه پیام‌نور فرستاده‌اند، اما هنوز به آن‌ها پاسخی داده نشده است. این دانشجو می‌گوید: «فرصت اعتراض از مجاری قانونی را با جلو انداختن زمان امتحانات از دانشجویان گرفتند. خیلی‌ها از ترس اینکه از دریافت برنامه امتحانی و شرکت در امتحانات محروم شوند، مجبور شدند که شهریه اضافی را بپردازند.»
هیچ دانشجوی پیام‌نوری به‌دلیل بدهی شهریه از شرکت در امتحانات محروم نمی‌شود
امیرحسین بهروز، مدیرکل روابط‌عمومی دانشگاه پیام‌نور در گفتگو با همشهری در واکنش به اظهارات دانشجویان پیام‌نور درباره افزایش شهریه متغیر در وسط ترم جاری، گفت: «هیچ‌گونه تغییر شهریه و افزایش شهریه‌ای در نیمسال‌جاری در دانشگاه پیام‌نور نداشته‌ایم.»
بهروز افزود: «این دانشجویان معترض، پذیرفته‌شده مقطع کارشناسی‌ارشد فراگیر پیام‌نور هستند که نیمسال دوم امسال به جمع خانواده پیام‌نور اضافه شده‌اند.
براساس مدل آزمون فراگیر و طبق آنچه در دفترچه سازمان سنجش آموزش کشور قید شده است، دانشجویانی که تحصیل در مدل فراگیر را انتخاب می‌کنند، خودشان دروس ترم اول دانش‌پذیری کارشناسی‌ارشد را مطالعه و در آزمون فراگیر شرکت می‌کنند؛ چنانچه در این آزمون پذیرفته شوند، به‌عنوان دانشجوی ترم دوم پیام‌نور وارد دانشگاه شده و درواقع یک ترم جلو می‌افتند.
براساس مصوبات و آنچه در صفحه ۵۶ دفترچه راهنمای پذیرش دوره‌های فراگیر سال ۱۳۹۹ در موقع ثبت‌نام توسط سازمان سنجش منتشر شده، این موضوع قید شده است که وقتی داوطلب تحصیل مقطع کارشناسی‌ارشد فراگیر پیام‌نور در آزمون فراگیر پذیرفته شد، باید شهریه ثابت ترم یک دانش‌پذیری را به دانشگاه بپردازد.
لازم به ذکر است که ترم یک دانش‌پذیری، شهریه متغیر ندارد؛ بنابراین رقمی که دانشجویان کارشناسی‌ارشد فراگیر در آغاز ترم جاری پیش روی خود دیده‌اند، شهریه ثابت ترم یک دانش‌پذیری بوده است.
اما حالا، رقم شهریه‌ای که در سامانه‌شان ثبت شده است، مجموع شهریه ثابت ترم اول دانش‌پذیری با شهریه ثابت و متغیر ترم دوم تحصیلی‌شان است. روالی که همیشه در دانشگاه پیام‌نور وجود داشته است این بوده که کارت ورود به جلسه امتحانات پایان ترم، پس از پرداخت شهریه به‌صورت اتوماتیک فعال می‌شد.
هم‌اکنون که آموزش غیرحضوری است، کارت ورود به جلسه‌ای وجود ندارد؛ بنابراین دانشگاه از دانشجویان خواهش کرده است به‌دلیل اینکه خللی در فرایند‌های آموزشی ایجاد نشود، نسبت به پرداخت شهریه‌شان اقدام کنند.
با این حال، تأکید می‌کنیم که هیچ دانشجویی در دانشگاه پیام‌نور به‌دلیل بدهی شهریه از شرکت در امتحانات پایان ترم محروم نمی‌شود.»
تعیین شهریه واحد‌های دانشگاهی به استان‌ها سپرده شد
نتیجه اقدامات دانشگاه آزاد درباره وضعیت شهریهها را از احمد حیدری، سخنگوی دانشگاه آزاد اسلامی پیگیری کردیم. حیدری در گفتگو با همشهری اعلام کرد: «با توجه به قولی که رئیس دانشگاه درباره ارزیابی شهریهها داده بود و با توجه به شرایط کرونا، برای نخستین‌بار در دانشگاه آزاد اسلامی در زمینه تعیین نرخ افزایش شهریه دانشجویان شاهد ۲ تفاوت اساسی نسبت به قبل هستیم.
همیشه هیأت امنای کشوری درباره میزان افزایش شهریهها تصمیم‌گیری می‌کرد، ولی برای نخستین‌بار در دانشگاه آزاد، تعیین میزان افزایش شهریه به هیأت‌های امنای استانی واگذار شد تا آن‌ها با توجه به درآمدها، شرایط کرونا، مقتضیات هر شهر از نظر برخوردار بودن یا کمتر برخوردار بودن و همچنین با توجه به وضعیت واحد دانشگاهی، نسبت به تعیین میزان افزایش شهریه متغیر تصمیم‌گیری کنند؛ بنابراین دیگر نرخ شهریه یک درس در کل کشور یکسان نیست و در شهر‌ها و واحد‌های مختلف متفاوت است. به‌عنوان مثال، شهریه یک درس در مقطع کارشناسی رشته حقوق در واحد‌های تهران یک مبلغ و در یک واحد اقماری تهران مبلغ دیگری است؛ این در حالی است که قبل از این تصمیم، شهریه آن درس در کل واحد‌های سراسر کشور یکسان بود.
این تصمیم‌گیری‌ها درواقع ۲ اقدام عملی در راستای وعده رئیس دانشگاه برای منطقی شدن شهریهها بود.»
سخنگوی دانشگاه آزاد درباره افزایش شهریهها با وجود غیرحضوری شدن آموزش نیز می‌گوید: «پرداخت حقوق و دستمزد اعضای هیأت علمی و کارکنان دانشگاه آزاد در آموزش مجازی و آموزش حضوری، تفاوتی با یکدیگر ندارد؛ ضمن اینکه وقتی آموزش در تمامی دانشگاه‌ها مجازی شد، دانشگاه آزاد پهنای باند خریداری کرد و زیرساخت‌های اینترنتی تقویت شدند و این تقویت زیرساخت‌ها در همه استان‌ها هزینه بسیار زیادی به دانشگاه تحمیل کرد.» حیدری در پاسخ به سؤال همشهری درباره اعتراض دانشجویان واحد تهران مرکزی نسبت به رفتار اجبارگونه این واحد دانشگاهی برای تسویه شهریه دانشجویان بدهکار در وسط ترم، با عنوان اینکه «این مسئله حل شد» توضیح دیگری نداد.
