۷ نامزد ریاست جمهوری در مناظره اقتصادی محک خوردند، برداشت‌های متفاوتی از مناظره اول شد امارئیسی همچنان پیشتاز است و جایگاه ۲ نامزد هم تغییراتی داشته است.
صبح‌شد: اولین مناظره انتخاباتی ۱۴۰۰ با محوریت موضوعات اقتصادی برگزار شد؛ مناظره‌ای که با توفان محسن رضایی گُر گرفت و رفته رفته با چالش‌ها و پاسخ‌های دیگر کاندیدا‌ها به یکدیگر تنور آن داغ و داغ‌تر شد.
مناظره‌ای که البته با واکنش‌های زیادی همراه شد، نگاه هیجانی در آن به اوج خود رسید و به باور بعضی نه تنها مسائل تخصصی که باید در آن مطرح می‌شد به حاشیه رفت بلکه پای اهانت، تهمت و بداخلاقی را نیز به مناظره نیمه خرداد باز کرد.
در این میان البته انتقاد‌های تند برخی نامزد‌ها از دولت باعث شد تا سخنگوی دولت و رئیس دفتر رئیس جمهور خواستار ارائه زمان مناسب قبل از مناظره دوم به دولت برای پاسخ به این انتقاد‌ها شوند.
شاید وجود همین مسائل بود که باعث شد عده‌ای از مناظره نیمه خرداد به بازی «باخت – باخت» یاد کنند. در این بین اگر چه بعضی از نظر سنجی‌ها همچون ایسنا و فارس از رشد اندک بعضی از کاندیدا‌ها از جمله قاضی زاده هاشمی و همتی و پیشتازی با فاصله رئیسی حکایت دارد، اما آن چه واضح است کسی از این هفت نفر نتوانست در اولین مناظره آرای قابل توجهی را به سوی خود جلب کند.
نتایج نظر سنجی «کیو» درباره مناظره اول
بر اساس جدیدترین پیمایش ملی مرکز افکارسنجی کیو، حدود ۳۰ درصد از افراد بالای ۱۸ سال اعلام کرده اند که به تماشای مناظره نشسته اند. این رقم برای مردان حدود ۳۵ درصد و برای زنان حدود ۲۵ درصد است. حدود ۲۰ درصد از افراد نیز با این که مناظره را ندیده اند، ولی اخبار آن را دنبال کرده‌اند. به عبارتی می‌توان گفت ۵۵ درصد از افراد یا مناظره را دیده اند یا اخبار آن را دنبال کرده اند. ۴۵ درصد از افراد نیز نه تماشاچی مناظره بوده و نه اخبار آن را دنبال کرده‌اند.
همچنین ۴۴ درصد از کسانی که مناظره را دیده اند یا اخبار آن را دنبال کرده‌اند معتقد هستند سید ابراهیم رئیسی، بهتر از سایر نامزد‌ها ظاهر شده است. این رقم برای سایر نامزد‌ها کمتر از ۳ درصد است. در مقابل حدود ۲۷ درصد از افراد گفته اند همتی نسبت به سایر نامزد‌ها در مناظره ضعیف‌تر ظاهر شده‌است. این رقم برای ابراهیم رئیسی حدود۶ درصد، برای سعید جلیلی، زاکانی، قاضی زاده و محسن رضایی هر یک حدود ۸ درصد و برای مهرعلیزاده ۱۱ درصد است.
در ادامه نگاه تعدادی از تحلیل گران سیاسی و اقتصادی به گفتار‌های صریح این هفت کاندیدا را می‌خوانید:
* منصور مظفری مدیر مسئول روزنامه آفتاب یزد با اشاره به رفتار اخلاق‌مدارانه رئیسی در اولین مناظره انتخابات ریاست جمهوری گفت: ما اصلاح طلبان از سال ۷۶ مرتب می‌گوییم که فضا نباید تخریبی شود چرا که فضای تخریبی جواب نمی‌دهد. متاسفانه دو کاندیدای اصلاح‌طلبان در این مناظره کارنامه خوبی از خود نشان ندادند و برای این که بتوانند ضعف‌های دولت را بپوشانند، از ابتدا تخریب آیت ا... رئیسی را شروع کردند تا به زعم خودشان فضای دو قطبی مهرعلیزاده - رئیسی و همتی - رئیسی را ایجاد کنند. به اعتقاد بنده ما اصلاح‌طلبان در این مناظره و در بعد اخلاق، بازنده میدان بودیم.
* رسول قهرمان پور صاحب نظر در حوزه پویش‌های انتخاباتی: تحلیل مناظره‌ها از زاویه آرای مردم ۱-رئیسی نباخت، اما برنده هم نشد.۲- همتی با حملات نامزد‌های اصولگرا قطب دوم انتخابات شد.۳-جلیلی و قاضی زاده مناظره را به برنامه تقلیل دادند. ۴-زاکانی غیر عادی و تکراری حمله کرد. ۵-مهر علیزاده پدیده نشد، اما بهتر از حد انتظار ظاهر شد. ۶-رضایی نتوانست نقش نامزد مستقل معتبر را ایفا کند.
* پرویز امینی کارشناس مسائل سیاسی: مناظره اول نشان داد برخی افراد تأیید صلاحیت شده، صلاحیت عقلی، شخصیتی و اخلاقی و کفایت سیاسی و مدیریتی نمایندگی جمهور ایرانیان را ندارند و برخی دیگر حتی در سطح نامزد رئیس‌جمهور و حتی پایین‌تر نیستند.
* فرشته رفیعی، دبیر اقتصادی خبرگزاری مهر: انتظار این بود آقای همتی که دکترای اقتصاد دارند، در مناظره به جای در پیش گرفتن تاکتیک «نفی دیگران» و تمسک جستن به کلیدواژه‌های فریبنده، برنامه دولتش برای کنترل چالش‌های اصلی اقتصاد کشور را توضیح دهد.
* مهدی فضائلی: کدام نامزد‌ها در مناظره اول مصداق این جمله بودند: رهبر انقلاب: هر وقتی که نامزد‌ها در مناظرات تلویزیونی و ... روش اهانت و توهین و تهمت و تخریب طرف مقابل و ترساندن مردم از رقیب را دنبال کردند، کشور به نحوی از انحا ضرر کرد.
واکنش ها‌ی مجازی
اگرچه پیش بینی می‌شد که در نبود کاندیدا‌های اصلی جریان اصلاح طلبی، شاهد یک مناظره کم فروغ باشیم، اما کل کل‌های انتخاباتی و هجمه‌های مستقیم و بی پرده کاندیدا‌ها به یکدیگر باعث شد که این مناظره مورد توجه قرار بگیرد و بخش‌های مختلف آن با واکنش‌هایی در فضای مجازی همراه شود.
نحوه برگزاری اولین مناظره انتخاباتی، سوالات مطرح شده و طفره رفتن کاندیدا‌ها از پاسخ گویی بخشی از واکنش‌ها را به خود اختصاص داده بود:* مناظره درست مناظره‌ای است که یک سوال از همه پرسیده می‌شود و جواب‌ها مورد مقایسه قرار می‌گیرد نه این که از هر فرد یک سوال جداگانه پرسیده شود و جواب‌ها قابل مقایسه نباشد.
* چنان می‌گن در مناظرات هیچ کدوم برنامه‌ای ارائه ندادن، انگار در مناظرات آمریکا، نامزد‌ها تئوری‌های اقتصادی دانشگاهی مطرح می‌کردن. *این ساعت مناظره‌ها اصلا مناسب نبود.
* این سوال‌های صدا و سیما از اساس اشکال داشت مگر می‌شود درباره وضعیت اقتصادی صحبت کرد و هیچ اشاره‌ای به نقش تحریم‌ها در اقتصاد در سوال‌ها نباشه یا این که هیچ اشاره‌ای به نقش کرونا در این وضعیت و روش مدیریتش نباشه متاسفانه این سوال‌ها جهت دادن به مناظره و سرهم بندی کردن اون بود.
* آقای رئیسی در حالی می‌گوید قوه قضاییه بیش از ۲۰۰۰ کارخانه راه انداخته است که تاکنون گزارشی منتشر نشده که در آن مشخصات کارخانه‌ها و واحد‌های تولیدی که ابراهیم رئیسی مدعی راه‌اندازی و نجات آن هاست، ذکر شده باشد.
* مهرعلیزاده در حالی از «سندروم پست بی‌قرار» می‌گوید که خودش تا به حال بیش از ۱۴ پست مدیریتی مختلف و متنوع را تجربه کرده و از این نظر بسیار جلوتر از آیت‌ا... رئیسی است که بیشتر در دستگاه قضا بوده.
در ادامه نگاهی کوتاه به جنجالی‌ترین اظهار نظر‌های هفت کاندیدای انتخاباتی انداخته ایم که در ادامه می‌خوانید:
رئیسی: خسته نشدید از این همه تهمت و اهانت؟
*رئیسی خطاب به همتی: شما مردم دیدید در همین سالن خیلی از این افراد اهانت کردند. خسته نشدید از این همه تهمت و اهانت؟ اگر مشکلات مردم با تهمت زدن به من حل می‌شود، بسیار خب.
*در سایت‌ها ببینیند جریان معاندین چقدر علیه من می‌گویند. مردم من را تجربه کردند و شما را هم دیدند. با مردم با صداقت حرف می‌زنم.
*هرکس قوه قضاییه ازش شاکی است همه را بخشیدیم و نه یک سایت بستیم و نه یک روزنامه بستیم.
* بنیان کاندیدای پوششی را دوستان شما (همتی) گذاشته اند.
*قوه قضاییه ۲۰۰۰ واحد تولیدی را راه انداخت. من به همه زندان‌ها هم سر می‌زنم. شما پاسخ دهید چرا من وقتی به استانی می‌روم، با کارآفرین دیدار می‌کنم. داد آن‌ها بلند است؟ چرا داد کشاورز را درآوردید؟
*چرا از اقبال مردم به من ناراحت هستید؟ می‌گویید چرا واحد تولیدی رفتید؟ ۴ تا هم شما می‌رفتید.
*در همین سالن برخی در سال ۹۶ گفتند اگر فلانی بیاد قیمت دلار ممکن هست بشه ۵ هزار تومان، اما خودشان قیمت دلار را به ۳۰ هزار تومان رساندند.
*در مسئله فضای مجازی عقبیم. من در فضای مجازی هستم و دو میلیون فالوئر دارم.
همتی: رئیس جمهور شوم رضایی را به قوه قضاییه معرفی می‌کنم
* آقای رضایی شما در مجمع چقدر ما را معطل FATF کردید این کار پدر اقتصاد را در می‌آورد.
* جناب آقای جلیلی ۲۰ سال است دارید بیانیه می‌خوانید و پدر کشور را درآوردید. شما در زمین ترامپ بازی کردید. جناب آقای جلیلی من در مجمع گفتم شما ابتدایی‌ترین مسائل اقتصاد تجاری را نمی‌فهمید. شما مردم را فقیر کرده اید، حالا ایده می‌دهید.
* جناب آقای زاکانی از پوششی در بیایید. شما اقتصاد نمی‌دانید و مدرک پزشکی هسته‌ای را معلوم نیست چه جوری گرفته اید.
* جناب رضایی، شما می‌گویید من اقتصاددانم، اما من که می‌دانم چه جور مدرک اقتصاد گرفته اید. همین که برای برخی عملیات‌های جنگ پیگیری نمی‌کنند این جوری حرف نزنید. اگر رئیس جمهور شوم شما را به عنوان یکی از مخلان اقتصاد کشور به آقای رئیسی معرفی می‌کنم.
*آقای رئیسی، به جای سفر‌های استانی می‌رفتید به زندان‌ها سر می‌زدید. شما به جای این که به زندان‌ها سر بزنید به کارخانه‌ها سر می‌زدید.
* جناب آقای رئیسی آیا امان نامه به من می‌دهید بعد از این برنامه پیگیری نکنند علیه من.
* نماینده آقای روحانی نیستم؛ آقای روحانی قوی‌تر و سیاسی‌تر و دنیا دیده‌تر از شماست، اما بینش اقتصادی نداشت.
* نگذاشتم ایران ونزوئلا بشود/ آمده ام نگذارم اقتصاد ایران مانند کره شمالی بشود.
رضایی: قطار انقلاب تبدیل به اسکوتر شده است
* هشت سال پیش در مقام دوربین‌ها در مقابل آن «کلید بی خاصیت» گفتم اگر اوضاع به این صورت ادامه پیدا کند، ارزش پول ما سقوط خواهد کرد.
*چرا باید قطار انقلاب روز به روز کوچک‌تر شود. امروز پشت این اقتدار عظیم ملی، قطار انقلاب به یک اسکوتر تبدیل شده است.
* بانک مرکزی و آقای همتی و دوستان شان بلایی بر سر کسری بودجه آوردند و تا مشکلی پیش می‌آید دست توی جیب مردم می‌کنند و از طریق کسری بودجه دولت را تامین می‌کنند. شما می‌خواهید ارزش پول ملی ثابت بماند؟ شما رانت خواران را با ارز ۴۲۰۰ تامین مالی کردید، اما برای محرومان همان قیمت واقعی یارانه ۴۵ هزار تومانی در سال‌های قبل را که ۲۰ دلار بوده و الان ۴۵۰ هزار تومان است می‌گویید ندارید؟ سیاست پولی که آقای همتی در پیش گرفت، سیاست غلطی بود که فاجعه بود.
* این دولت سیاه‌ترین دولت ۴۰ سال اخیر انقلاب بوده است. آقای همتی نماینده آقای روحانی است. آقای همتی می‌گوید من به خاطر اختلاف با روحانی کنار گذاشته شدم، شما چرا کنار آقای روحانی ماندید؟ اگر روحانی بینش اقتصادی نداشته پس به دست شما این کار‌ها را کرده است چرا به شعور مردم توهین می‌کنید؟ چرا می‌خواهید دولت‌های گذشته تکرار شود.
* آقای همتی طی سه سال که در بانک مرکزی بوده، با تحریم‌های آمریکا همراهی کرده. اگر من دولت را به دست بگیرم، همتی و برخی افراد در دولت روحانی را ممنوع الخروج خواهم کرد.
* من سربازم، وقتی آمریکا تهدید کند به ایران حمله کند، پاسخم این است که شمارا گروگان می‌گیریم.
مهر علیزاده:من از تشکیل دولت سوم اصلاحات سخن می‌گویم
* آقای رئیسی آیا حاضرید خانواده خود را در جاده چالوس به دست راننده‌ای که گواهی نامه ندارد، بسپارید؟ آقای رئیسی با این سواد نمی‌شود مملکت را اداره کرد. شما ۶ کلاس سواد دارید. برخی می‌گویند شما سندروم پست بی قرار دارید.
* آقای رئیسی چند تا از آن کارخانه‌های توقیفی بانک باز شده اند؟ کسی که از خارج آن‌ها را نبسته. قاضی شما بسته. شما همان جا (قوه قضاییه) را حل کنید.
* یکی از راه‌های تقویت سازمان محیط زیست است. من متاسفم به هر دلیل در چند سال گذشته، تحت عنوان محیط زیستی‌ها برای عده‌ای مشکل ایجاد کرده اند و هزار تا اسم جاسوس برای آن‌ها گذاشته اند.
* من از تشکیل دولت سوم اصلاحات سخن می‌گویم.
زاکانی: این جا کلاس انشا نیست
* باید به آقای همتی نوبل شیمی را داد، زیرا ارزش پول ملی را نابود کرد. اگر اقتصاددانی چیزی است که شما در دولت روحانی کشور را اداره می‌کنید، مردم ایران از آن برائت می‌جویند.
* این جا کلاس انشا نیست. دوستان دارند انشا می‌خوانند.
* آقای همتی خیلی زشت است که شما ما را متهم می‌کنید که ما دروغ می‌گوییم.
* اگر بنا باشد تهمت بزنید، ما مجبوریم حقایقی را بگوییم که هم اوقات ما و هم اوقات دیگران تلخ خواهد شد. اگر بنا بود دیگران را تایید صلاحیت کنند شما نباید این جا بودید. کشور را نمی‌توان با صلوات بفرست اداره کرد. آقای همتی علمی صحبت کند و تهمت نزند.
* دولت بزرگ‌ترین رقیب تولید و بانک بزرگ‌ترین مانع تولید است. دولت روحانی با پول از جیب مردم و تورم ارتزاق کرد. همین جا از طرف آقای همتی و روحانی از مردم عذرمی خواهم. هیچ کس مسئولیت این دولت را نمی‌پذیرد و انگار از فضا آمدند.
*آقای همتی شما اصلی‌ترین نامزد پوششی هستید و آمدید هشت سال ناکارآمدی را پوشش بدهید.
جلیلی خطاب به همتی: پس شما چکاره اید؟
* آقای همتی در رویکرد اشتباه دارید، می‌خواهید کشور را با نمایش اداره کنید، کشور با نمایش اداره نمی‌شود. دوستان می‌گویند به صراحت نمی‌شود، اما ما می‌گوییم می‌شود.
*امروز آقای همتی می‌گوید ۹۰ هزار میلیارد معوقه بانکی دست ۱۱ نفر است. پس شما چکاره اید؟
*دو نگاه وجود دارد: یک نگاه این که ما کشور را به زور اداره کنیم و برای مسائل بهانه پیدا کنیم مانند FATF و...
*شما می‌گویید نمی‌شود کشور را اداره کرد ما می‌گوییم می‌شود.
*اگر کسی در جایگاه ریاست جمهوری قرار می‌گیرد باید بگوید با چه تضمینی برنامه‌هایش به نتیجه می‌رسد. هشت سال پیش حرف‌هایی زده شد، اما کدام انجام شد، تحریم‌ها چه شد؟ دلار چند برابر شد؟
*اقتدار این نیست که حرف تند زده بشود اقتدار این است که به موقع تصمیم گرفته و اجرا شود.
انتقاد قاضی زاده از به حاشیه رفتن مناظره
*این که بحث از مناظره اقتصادی به انحراف برده می‌شود، مشخص می‌شود دوستان این سال‌ها برنامه‌ای برای اداره کشور نداشته اند، می‌خواهند بی برنامگی خودشان را نشان دهند.
*ای کاش رئیس بانک مرکزی کشور ما خودش را مسئول حفظ ریال بداند تا دلار. مسئولان ما به جای این که از ارزش پول ملی حفاظت کنند، از ارزش پول خارجی حفاظت کرده‌اند.
*متاسفانه شاهد مافیای بزرگ واردات هستیم که با برخورداری از رانت‌های مختلف تولید را تهدید می‌کنند.
*طراحی کردیم مسئله اشتغال جوانان برطرف شود و برای این کار وزارت خانواده تاسیس خواهیم کرد و ۵۰۰ میلیون تومان برای زوج‌های جوان در نظر گرفته ایم.
