چهارشنبه ۱۷ شهريور ۱۴۰۰ ساعت ۱۰:۳۸
کد مطلب : ۴۵۷۷
plusresetminus
دره تاریخی پنجشیر چه ویژگی های سیاسی، ژئوپلیتیک و اقتصادی دارد که طالبان نمی تواند از آن دل بکند؟
ویژگی‌های دره پنجشیر
صبح‌شد: ولایت پنجشیر و مقاومت در آن، این روز‌ها مورد توجه بسیاری از مردم جهان قرار گرفته و چشم بسیاری از مردم افغانستان هم به مقاومت مردم این خطه در برابر طالبان دوخته شده است. این در حالی است که مردم این ولایت به رهبری احمد مسعود تنها کسانی هستند که در برابر حملات و پیشروی طالبان ایستاده اند و حالا این ولایت به نقطه عطفی برای مقاومت تبدیل شده است. البته در دوره اول حاکمیت طالبان از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ هم در افغانستان این ولایت تحت تسلط طالبان نبود. در زمان اشغال افغانستان توسط شوروی هم مردم دره پنجشیر با فداکاری و مقاومتی که از خود نشان دادند هیچ گاه تحت اشغال و کنترل نیرو‌های شوروی درنیامدند؛ اما چرا این ولایت که کوچک‌ترین و کم جمعیت‌ترین ولایت کشور افغانستان است این قدر برای طالبان اهمیت دارد؟

 
پنجشیر کجاست؟
پنجشیر ولایتی زیبا در شمال افغانستان و از امن‌ترین ولایت‌های این کشور است که طی ۲۱ سال گذشته دست هیچ تروریست یا گروه مسلحی به آن نرسیده است. این ولایت کوچک‌ترین و کم‌جمعیت‌ترین ولایت افغانستان در میان ۳۴ ولایت این کشور است و نامش در شاهنامه فردوسی و تاریخ بیهقی هم دیده می‌شود که نشان از سابقه تاریخی و موقعیت فرهنگی آن دارد. جمعیت این ولایت بیشتر تاجیک و فارسی زبان هستند. پنجشیر در ۱۲۰ کیلومتری شمال کابل، پایتخت افغانستان و در بین کوه‌های هندوکش جاگرفته است. از ویژگی‌های مهم پنجشیر، رودخانه‌ها، چشمه‌های پرآب، دره‌های عمیق و کوه‌های بلند است که بیش از ۱۲۶ دره بزرگ و ده‌ها دره کوچک دارد که یکی در مقابل دیگری قرار گرفته و همین موقعیت جغرافیایی خاص و ژئوپلیتیکی پنجشیر امکان تجاوز به این منطقه زیبا را از تروریست‌ها سلب و آن را به‌منطقه‌ای غیرقابل دسترس برای مهاجمان و مکانی مناسب برای جنگ‌های چریکی بدل کرده است. جدای از سابقه تاریخی و فرهنگی پنجشیر، حضور احمدشاه مسعود معروف به شیر دره پنجشیر نیز نام این خطه را در ذهن متمایز می‌کند.
«صدیقه مسعود» همسر احمدشاه مسعود در کتاب «احمد شاه مسعود به روایت همسرش» دره پنجشیر را این گونه توصیف کرده است: «اگر آرامش بخش‌ترین مناظر دنیا را تصور کنید، آن وقت جایی را که من در آن بزرگ شده ام، در نظرتان آمده است. خانه‌های کاکلی که در زیر درختان توت و زردآلو پراکنده بودند، سایه خنک بید‌های مجنون، فریاد‌های شادی پسران که در رودخانه آب تنی می‌کردند، مزارع کشت شده، باغ‌های سبزی کاری که اطرافشان را گل فرا گرفته بود، همه جا کاملاً نورانی و شفاف بود.»
سابقه مقاومت در پنجشیر
پنجشیر نه تنها این روز‌ها که از قدیم محوری برای مقاومت علیه اشغالگری افغانستان بوده است. در دوران اشغال افغانستان توسط اتحاد جماهیر شوروی، بار‌ها اشغالگران در صدد تهاجم به پنجشیر و کنترل کامل آن بر آمدند، اما مدیریت هوشمندانه احمدشاه مسعود و همراهانش، حسرت بزرگی را تا زمان خروج از افغانستان بر دل کمونیست‌های میدان سرخ مسکو گذاشت! روس‌ها در زمان اشغال افغانستان ۹ حمله بزرگ از جمله چهار حمله منظم با ستونی از زره پوش‌ها و حملات هوایی و زمینی را به دره پنجشیر راه اندازی کردند، ولی به دلیل جغرافیای پیچیده و کوه‌های سر به فلک کشیده آن و استراتژی‌های شیر دره پنجشیر یعنی احمد شاه مسعود موفق به تصرف این دره نشدند. در سال ۱۳۷۵ که گروه طالبان با حمله گسترده نظامی، کابل پایتخت افغانستان را از جنگجویان احمدشاه مسعود گرفتند، او به همراه یارانش بار دیگر به دره پنجشیر پناه برد و هسته مقاومت را در برابر آن‌ها ایجاد کرد و طالبان با حملات نظامی گسترده موفق به پیشروی در دره پنجشیر نشد.
اهمیت سیاسی - نظامی اشغال پنجشیر
بسیاری از ولایت‌های افغانستان بدون این که نبردی در آن صورت بگیرد، تسلیم طالبان شدند و فقط پنجشیر بود که مقابل طالبان علم مقاومت را برافراشت. حالا اگر طالبان نتواند این محور مقاومت را به طور کامل شکست دهد به زودی باید با گروه‌های مخالف در گوشه و کنار کشور و ولایت‌های مختلف به نبرد بپردازد و همین موضوع می‌تواند باعث از دست دادن دومینووار مناطق شود. البته بسیاری از صاحب نظران معتقدند جبهه‌ای که اکنون علیه طالبان در پنجشیر تشکیل شده به اندازه‌ای توانمند نیست که بتواند برای مدت طولانی به رویکرد ضدطالبانی خود ادامه دهد؛ زیرا اکنون احمد مسعود هم به نقطه امنی پناه برده و جنگ چریکی را آغاز کرده است و آن‌ها نه دسترسی به مرز با کشور‌های خارجی دارند تا از این طریق، آذوقه و تسلیحات مورد نیاز مردم و جنگجویان شان را تامین کنند و نه نیرو و تجهیزات کافی در آن جا وجود دارد تا یک جبهه قدرتمند و چالش برانگیز علیه طالبان را در درازمدت زنده نگه دارد. با این همه طالبان نمی‌تواند اهمیت راهبردی پنجشیر را نادیده بگیرد و نقش تعیین کننده آن در زمینه تحکیم و استقرار حاکمیت کامل خود در سراسر کشور را بی‌اهمیت بشمارد.
اهمیت موقعیت اقتصادی پنجشیر
 پنجشیر از لحاظ اقتصادی هم بسیار دارای اهمیت است. روزنامه هشت صبح افغانستان در گزارشی از پنجشیر به عنوان گنج افغانستان یاد می‌کند. در دل کوه‌های هندوکش در قلب پنجشیر معادن با ارزشی از گران‌ترین سنگ‌های زینتی جهان بعد از الماس قرار دارد که به گفته کارشناسان می‌تواند سالانه بیش از یک میلیارد دلار سودآوری داشته باشد و حجم این معادن آن قدر بالاست که گفته می‌شود افغانستان دومین منبع زمرد در جهان است. هم اکنون ۱۷۲ معدن زمرد در پنجشیر فعال است که سالانه ۲۰۰ میلیون دلار درآمد دارد و گفته می‌شود بسیاری از زمرد‌های این معادن به صورت قاچاق به پاکستان برده و از آن جا به دیگر کشور‌ها صادر می‌شود. جدای از زمرد، در پنجشیر معادن لاجورد و لعل هم وجود دارد، اما علاوه بر سنگ‌های زینتی، این منطقه زیبا و استراتژیک دارای معادن نقره و طلای سفید است. همه این معادن می‌تواند سالانه چندین میلیارد دلار درآمد برای افغانستان داشته باشد و به همین دلیل طالبان نمی‌تواند به راحتی از این سود بالا چشم پوشی کند. البته از منابع آبی پنجشیر هم نبایدغافل شد. به گزارش رادیو اروپای آزاد در حال حاضر بخشی از آب شرب کابل از طریق رودخانه‌های پنجشیر تامین می‌شود.

انتهای پیام/
https://sobhshod.ir/vdce.f8ebjh8nf9bij.html
ارسال نظر
نام شما
آدرس ايميل شما