صبح شد | خبر بدون خط قرمز 19 مرداد 1401 ساعت 10:17 https://www.sobhshod.ir/news/7517/بررسی-حواشی-سریال-جیران -------------------------------------------------- عنوان : بررسی حواشی سریال «جیران» -------------------------------------------------- چندی‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬آخرین‭ ‬ساخته‭ ‬حسن‭ ‬فتحی‭ ‬به‭ ‬دلایل‭ ‬نامعلومی‭ ‬متوقف‭ ‬شده‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬علاقه‭ ‬مندان‭ ‬نمی‌توانند‭ ‬از‭ ‬طریق‭ ‬پلتفرم‭ ‬‮«‬فیلیمو‮»‬‭ ‬این‭ ‬اثر‭ ‬نمایشی‭ ‬را‭ ‬مشاهده‭ ‬کنند‭. ‬ متن : چندی‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬آخرین‭ ‬ساخته‭ ‬حسن‭ ‬فتحی‭ ‬به‭ ‬دلایل‭ ‬نامعلومی‭ ‬متوقف‭ ‬شده‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬علاقه‭ ‬مندان‭ ‬نمی‌توانند‭ ‬از‭ ‬طریق‭ ‬پلتفرم‭ ‬‮«‬فیلیمو‮»‬‭ ‬این‭ ‬اثر‭ ‬نمایشی‭ ‬را‭ ‬مشاهده‭ ‬کنند‭. ‬در‭ ‬ابتدای‭ ‬ساخت‭ ‬این‭ ‬سریال‭ ‬زمزمه‌هایی‭ ‬به‭ ‬گوش‭ ‬می‌رسید‭ ‬که‭ ‬فتحی‭ ‬در‭ ‬آخرین‭ ‬اثرش‭ ‬در‭ ‬تاریخ‭ ‬و‭ ‬روایت‭ ‬آن‭ ‬دست‭ ‬برده‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬بارها‭ ‬تهیه‌کننده‭ ‬و‭ ‬عوامل‭ ‬توضیح‭ ‬دادند‭ ‬که‭ ‬به‭ ‬لحاظ‭ ‬نمایشی‭ ‬دخل‭ ‬و‭ ‬تصرفی‭ ‬صورت‭ ‬گرفته‭ ‬است‭ ‬اما‭ ‬به‭ ‬طور‭ ‬کلی‭ ‬تحریف‭ ‬تاریخ‭ ‬را‭ ‬منکر‭ ‬شدند‭. ‬بعد‭ ‬از‭ ‬این‭ ‬توضیحات‭ ‬وضعیت‭ ‬آرام‭ ‬شد‭ ‬و‭ ‬چند‭ ‬قسمتی‭ ‬از‭ ‬سریال‭ ‬‮«‬جیران‮»‬‭ ‬پخش‭ ‬شد‭ ‬و‭ ‬موافقان‭ ‬و‭ ‬مخالفان‭ ‬خود‭ ‬را‭ ‬شناسایی‭ ‬کرد،‭ ‬تا‭ ‬اینکه‭ ‬به‭ ‬یکباره‭ ‬و‭ ‬بی‌هیچ‭ ‬دلیل‭ ‬مشخصی‭ ‬جلوی‭ ‬پخش‭ ‬این‭ ‬سریال‭ ‬گرفته‭ ‬شد‭. ‬در‭ ‬جلوگیری‭ ‬از‭ ‬نمایش‭ ‬این‭ ‬سریال‭ ‬خانگی‭ ‬چند‭ ‬نکته‭ ‬حائز‭ ‬تفکر‭ ‬است‭:‬ یکی‭ ‬اینکه‭ ‬اساسا‭ ‬در‭ ‬ساخت‭ ‬سریال‌هایی‭ ‬که‭ ‬یک‭ ‬برهه‌ای‭ ‬از‭ ‬تاریخ‭ ‬را‭ ‬روایت‭ ‬می‌کنند،‭ ‬نظارتی‭ ‬صورت‭ ‬می‌گیرد‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬جزئیات‭ ‬پرداخت‭ ‬به‭ ‬زندگینامه‭ ‬پادشاهان‭ ‬ایران‭ ‬و‭ ‬رخدادهای‭ ‬تاریخی‭ ‬حساسیتی‭ ‬وجود‭ ‬دارد‭ ‬و‭ ‬یا‭ ‬به‭ ‬صرف‭ ‬مجوز‭ ‬گرفتن‭ ‬کلیت‭ ‬فیلمنوشت‭ ‬کارگردان‭ ‬در‭ ‬روایت‭ ‬و‭ ‬دخل‭ ‬و‭ ‬تصور‭ ‬در‭ ‬جزئیات‭ ‬دستش‭ ‬باز‭ ‬است؟‭ ‬حال‭ ‬اگر‭ ‬حساسیت‌ها‭ ‬به‭ ‬این‭ ‬اندازه‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬جلوی‭ ‬پخش‭ ‬سریال‭ ‬گرفته‭ ‬می‌شود‭ ‬چطور‭ ‬از‭ ‬ابتدای‭ ‬کلید‭ ‬زدن‭ ‬این‭ ‬پروژه‌ها‭ ‬با‭ ‬کست‌های‭ ‬سنگین‭ ‬و‭ ‬هزینه‌های‭ ‬سرسام‌آور‭ ‬اعمال‭ ‬نمی‌شود‭ ‬و‭ ‬دوستان‭ ‬نظارتی‭ ‬دست‭ ‬و‭ ‬روی‭ ‬دست‭ ‬می‌گذارند‭ ‬و‭ ‬شاهد‭ ‬خرج‭ ‬شدن‭ ‬پول‌هایی‭ ‬هستند‭ ‬که‭ ‬با‭ ‬آن‭ ‬می‌شود‭ ‬چند‭ ‬ده‭ ‬فیلم‭ ‬سینمایی‭ ‬را‭ ‬کلید‭ ‬زد‭ ‬و‭ ‬وقتی‭ ‬به‭ ‬اصطلاح‭ ‬درخت‭ ‬به‭ ‬زمان‭ ‬باروری‭ ‬یا‭ ‬همان‭ ‬اقبال‭ ‬عمومی‭ ‬می‌رسد‭ ‬جلوی‭ ‬آن‭ ‬را‭ ‬می‌گیرند؟‭ ‬از‭ ‬سوی‭ ‬دیگر‭ ‬شایعاتی‭ ‬مبنی‭ ‬بر‭ ‬اینکه‭ ‬برخی‭ ‬مدعی‭ ‬شده‌اند‭ ‬که‭ ‬فیلمنامه‭ ‬‮«‬جیران‮»‬‭ ‬متعلق‭ ‬به‭ ‬آنهاست‭ ‬هم‭ ‬نمی‌تواند‭ ‬دلیل‭ ‬محکمی‭ ‬بر‭ ‬جلوگیری‭ ‬از‭ ‬پخش‭ ‬این‭ ‬سریال‭ ‬باشد‭ ‬زیرا‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬کشور‭ ‬ما‭ ‬تقریبا‭ ‬هیچ‭ ‬کس‭ ‬قائل‭ ‬به‭ ‬قانونی‭ ‬تحت‭ ‬عنوان‭ ‬کپی‭ ‬رایت‭ ‬نیست‭ ‬و‭ ‬اساسا‭ ‬حسن‭ ‬فتحی‭ ‬با‭ ‬کارهایی‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬کارنامه‭ ‬کاری‌اش‭ ‬دارد‭ ‬نشان‭ ‬می‌دهد‭ ‬که‭ ‬نیازی‭ ‬به‭ ‬سرقت‭ ‬ادبی‭ ‬ندارد‭ ‬و‭ ‬اخلاق‭ ‬مدار‌تر‭ ‬از‭ ‬این‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬حق‭ ‬یک‭ ‬نویسنده‭ ‬را‭ ‬نادیده‭ ‬بگیرد‭! ‬سکوت‭ ‬فتحی‭ ‬اما‭ ‬حرف‭ ‬و‭ ‬حدیث‌ها‭ ‬را‭ ‬دامن‭ ‬می‌زند،‭ ‬سکوت‭ ‬فتحی‭ ‬پس‭ ‬از‭ ‬توقیف‭ ‬سریالش‭ ‬و‭ ‬تبلیغ‭ ‬منتخب‭ ‬شدنش‭ ‬توسط‭ ‬‮«‬فیلیمو‮»‬‭ ‬باز‭ ‬هم‭ ‬درها‭ ‬را‭ ‬برای‭ ‬صحه‭ ‬گذاشتن‭ ‬بر‭ ‬سرقت‭ ‬ادبی‭ ‬باز‭ ‬می‌گذارد،‭ ‬حال‭ ‬اینکه‭ ‬بسیاری‭ ‬از‭ ‬منتقدان‭ ‬معتقد‭ ‬هستند،‭ ‬سکوت‭ ‬فتحی‭ ‬به‭ ‬دلیل‭ ‬عدم‭ ‬پاسخ‭ ‬به‭ ‬منتقدان‭ ‬سریالش‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬ابدا‭ ‬ربطی‭ ‬به‭ ‬سرقت‭ ‬و‭ ‬کپی‭ ‬بودن‭ ‬فیلمنوشت‭ ‬را‭ ‬ندارد‭. ‬حال‭ ‬اگر‭ ‬از‭ ‬روی‭ ‬مشکلات‭ ‬پیرامون‭ ‬‮«‬جیران‮»‬‭ ‬بگذریم‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬کیفیت‭ ‬نگاه‭ ‬کنیم‭ ‬به‭ ‬نظر‭ ‬نگارنده‭ ‬آخرین‭ ‬ساخته‭ ‬فتحی‭ ‬مانند‭ ‬ساخته‌های‭ ‬قبلی‌اش‭ ‬یک‭ ‬کست‭ ‬بزرگ‭ ‬و‭ ‬چشم‭ ‬نواز‭ ‬دارد،‭ ‬پر‭ ‬است‭ ‬از‭ ‬اسامی‭ ‬دهان‭ ‬پر‭ ‬کن‭ ‬و‭.... ‬اما‭ ‬باید‭ ‬به‭ ‬این‭ ‬مهم‭ ‬دقت‭ ‬کرد‭ ‬که‭ ‬آیا‭ ‬بازیگری‭ ‬مانند‭ ‬بهرام‭ ‬رادان‭ ‬که‭ ‬به‭ ‬هر‭ ‬حال‭ ‬به‭ ‬دلیل‭ ‬خصوصیت‌های‭ ‬ظاهری‌اش‭ ‬دارای‭ ‬اسم‭ ‬و‭ ‬رسمی‭ ‬در‭ ‬دنیای‭ ‬هنر‭ ‬است‭ ‬با‭ ‬فاصله‭ ‬گرفتن‭ ‬از‭ ‬کلیشه‌های‭ ‬همیشگی‭ ‬در‭ ‬بازی‌اش‭ ‬و‭ ‬خصوصیات‭ ‬ظاهری‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬‮«‬جیران‮»‬‭ ‬در‭ ‬آن‭ ‬دست‭ ‬برده‭ ‬شده‭ ‬است‭ ‬چقدر‭ ‬توانسته‭ ‬با‭ ‬مخاطب‭ ‬ارتباط‭ ‬برقرار‭ ‬کند‭ ‬و‭ ‬آیا‭ ‬کارگردان‭ ‬هیچ‭ ‬گزینه‭ ‬بهتری‭ ‬برای‭ ‬انتخاب‭ ‬ناصرالدین‭ ‬شاه‭ ‬قاجار‭ ‬پیدا‭ ‬نکرده‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬از‭ ‬بهرام‭ ‬رادان‭ ‬با‭ ‬گریم‭ ‬سنگین‭ ‬و‭ ‬لنز‭ ‬تیره‭ ‬استفاده‭ ‬کرده‭ ‬است؟‭ ‬‮«‬جیران‮»‬‭ ‬ماجرا‭ ‬همان‭ ‬پریناز‭ ‬ایزدیاری‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬تحقیقا‭ ‬سالهاست‭ ‬در‭ ‬کلیشه‭ ‬خودش‭ ‬گرفتار‭ ‬شده،‭ ‬مدام‭ ‬آه‭ ‬و‭ ‬ناله‭ ‬و‭ ‬همزاد‭ ‬پنداری‭ ‬گرفتن‭ ‬گل‭ ‬درشت‭ ‬از‭ ‬تماشاگر‭! ‬بازیگرهای‭ ‬مطرح‭ ‬و‭ ‬چهره‭ ‬در‭ ‬آخرین‭ ‬ساخته‭ ‬فتحی‭ ‬به‭ ‬وفور‭ ‬یافت‭ ‬می‌شوند‭ ‬ولی‭ ‬آنها‭ ‬همه‭ ‬آخرین‭ ‬ورژن‭ ‬خودشان‭ ‬را‭ ‬بازی‭ ‬می‌کنند،‭ ‬در‭ ‬کلیشه‭ ‬بازی‭ ‬خودشان‭ ‬گیر‭ ‬افتاده‌اند‭ ‬و‭ ‬مدام‭ ‬در‭ ‬حال‭ ‬تکرار‭ ‬خودشان‭ ‬هستند،‭ ‬قهرمان‌های‭ ‬‮«‬جیران‮»‬‭ ‬اتفاقا‭ ‬نابازیگرها‭ ‬هستند‭ ‬انگار‭ ‬در‭ ‬یک‭ ‬لوکیشن‭ ‬دل‭ ‬باز‭ ‬دستشان‭ ‬برای‭ ‬نشان‭ ‬دادن‭ ‬بهترین‭ ‬خودشان‭ ‬باز‭ ‬است‭ ‬به‭ ‬بهترین‭ ‬شکل‭ ‬ممکن‭ ‬اکت‭ ‬هایشان‭ ‬با‭ ‬قصه‭ ‬شناور‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬دام‭ ‬مبالغه‭ ‬نمی‌افتند‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬روایت‭ ‬گر‭ ‬و‭ ‬حتی‭ ‬فیلمبردار‭ ‬کمک‭ ‬می‌کنند‭ ‬تا‭ ‬مغز‭ ‬ماجرا‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬اختیار‭ ‬تماشاگر‭ ‬بگذارند‭. ‬برنده‭ ‬نهایی‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬اثر‭ ‬نمایشی‭ ‬بدون‭ ‬شک‭ ‬متعلق‭ ‬به‭ ‬لوکیشن‌های‭ ‬چشم‭ ‬نواز‭ ‬و‭ ‬بازی‭ ‬نابازیگرهاست،‭ ‬تماشاگر‭ ‬با‭ ‬دیدن‭ ‬‮«‬جیران‮»‬‭ ‬فقط‭ ‬لوکیشن‌های‭ ‬جدید‭ ‬چشم‭ ‬نواز‭ ‬و‭ ‬بازیگرهای‭ ‬جدیدی‭ ‬می‌بیند‭ ‬که‭ ‬می‌تواند‭ ‬به‭ ‬آینده‌شان‭ ‬امیدوار‭ ‬باشد‭. ‬اثر‭ ‬نمایشی‭ ‬مانند‭ ‬جیران‭ ‬که‭ ‬بسیار‭ ‬پرهزینه‭ ‬است‭ ‬‌‭ ‬اگر‭ ‬قرار‭ ‬است‭ ‬روایت‭ ‬کند‭  ‬باید‭ ‬به‭ ‬گونه‌ای‭ ‬این‭ ‬کار‭ ‬را‭ ‬انجام‭ ‬دهد‭ ‬که‭ ‬تماشاگر‭ ‬را‭ ‬پس‭ ‬نزند،‭ ‬غلو‭ ‬شده‭ ‬نباشد،‭ ‬همان‭ ‬ابتدای‭ ‬راه‭ ‬صدای‭ ‬تاریخ‭ ‬پژوهان‭ ‬را‭ ‬درنیاورد‭ ‬زیرا‭ ‬که‭ ‬این‭ ‬اصول‭ ‬ابتدایی‭ ‬را‭ ‬هر‭ ‬کارگردانی‭ ‬می‌داند‭ ‬که‭ ‬اگر‭ ‬قرار‭ ‬نیست‭ ‬به‭ ‬تاریخ‭ ‬وفادار‭ ‬باشد‭ ‬و‭ ‬دخل‭ ‬و‭ ‬تصرف‭ ‬هایش‭ ‬ممکن‭ ‬است‭ ‬مردم‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬برهه‌ای‭ ‬از‭ ‬تاریخ‭ ‬به‭ ‬اشتباه‭ ‬بیندازد‭ ‬اول‭ ‬اثرش‭ ‬اعلام‭ ‬کند‭ ‬که‭ ‬فیلمش‭ ‬گرته‌برداری‭ ‬از‭ ‬تاریخی‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬شاهد‭ ‬هستیم‭ ‬و‭ ‬ندانستن‭ ‬یک‭ ‬چنین‭ ‬بدیهیاتی‭ ‬از‭ ‬کارگردان‭ ‬کاربلدی‭ ‬چون‭ ‬فتحی‭ ‬بعید‭ ‬است‭. ‬القصه‭ ‬در‭ ‬‮«‬جیران‮»‬‭ ‬نه‭ ‬نیاز‭ ‬به‭ ‬آن‭ ‬کست‭ ‬عجیب‭ ‬و‭ ‬غریب‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬نه‭ ‬نیاز‭ ‬به‭ ‬استفاده‭ ‬از‭ ‬بازیگران‭ ‬چشم‭ ‬رنگی‌‭ ‬که‭ ‬به‭ ‬زور‭ ‬لنزهای‭ ‬تیره‭ ‬آن‌ها‭ ‬را‭ ‬ایرانی‭ ‬و‭ ‬آریایی‭ ‬جلوه‭ ‬دهیم‭. ‬اندکی‭ ‬تامل‭ ‬و‭ ‬علاقه‭ ‬به‭ ‬تاریخ‭ ‬کافی‭ ‬است‭ ‬تا‭ ‬اثری‭ ‬خلق‭ ‬شود‭ ‬که‭ ‬ضمن‭ ‬وفاداری‭ ‬به‭ ‬تاریخ‭ ‬با‭ ‬صداقت‭ ‬اتفاقات‭ ‬زمان‭ ‬قاجار‭ ‬و‭ ‬یا‭ ‬هر‭ ‬پادشاهی‭ ‬را‭ ‬تصویر‭ ‬کند،‭ ‬اندکی‭ ‬ذوق‭ ‬هم‭ ‬چاشنی‭ ‬این‭ ‬صداقت‭ ‬و‭ ‬وفاداری‭ ‬شود‭ ‬قطعا‭ ‬مخاطب‭ ‬خود‭ ‬را‭ ‬بدون‭ ‬حاشیه‭ ‬پیدا‭ ‬خواهد‭ ‬کرد‭.‬