تیک تاک به عنوان اپلیکیشن محبوب سال انتخاب شد، سرگذشت این اپ و تاثیرش بر شبکه های اجتماعی چیست و چالش دولت قبلی آمریکا با آن بر سر چه بود ؟
صبح‌شد: براساس نموداری که دیروز سایت فورچون از وضعیت دانلود شبکه‌های اجتماعی و نرم‌افزار‌های سرگرمی محبوب در حدفاصل ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۱ منتشر کرده، تیک‌تاک با وجود سابقه کمتر از دیگر شبکه‌های اجتماعی توانسته است رقبا را پشت سر بگذارد و به اپلیکیشن محبوب سال ۲۰۲۱ تبدیل شود. خبری که نشان می‌دهد برخی حساسیت‌ها روی این اپلیکیشن به چه دلایلی بوده است. بد نیست بدانید که ترامپ در دوران ریاست جمهوری خود، برای لغو امتیاز تیک تاک در آمریکا تلاش زیادی کرد. ترامپ در اوایل آگوست ۲۰۲۰ دستورالعملی را برای مجازات اتباع آمریکا یا شرکت‌های این کشور که با تیک‌تاک وارد معامله بشوند، امضا کرد. او همچنین، ۱۴ آگوست ۲۰۲۰ به شرکت چینی بایت دنس دستور داد؛ به‌دلیل نگرانی درباره امنیت ملی، سهام خود در تیک‌تاک را ظرف مدت ۹۰ روز واگذار کند. البته به گمان برخی از تحلیل گران درگیری ترامپ با تیک تاک، سویه‌های اقتصادی داشت و علت اصلی آن جنگ تجاری آمریکا با چین بود به طوری که چین در مجمع سازمان تجارت جهانی wto اقدامات آمریکا را خلاف مقررات این سازمان دانسته و ارائه نکردن مدرک از سوی آمریکا را گواهی بر سوء استفاده این کشور از مقررات توصیف کرده است. البته جو بایدن دستور ترامپ درباره محدودیت‌های تیک تاک را لغو کرد. در ادامه این گزارش به سرگذشت این اپلیکیشن و برخی آمار‌ها از نقش شبکه‌های اجتماعی در زندگی امروز بشر، نگاهی انداخته ایم.
انقلاب تیک تاکی
اگر خواهان کشف دلیل کشمکش‌ها بین ترامپ و ترامپیست‌ها با دیگر مسئولان آمریکایی در این زمینه باشیم؛ احتمالا می‌توانیم جواب را از دل ظهور پدیده جدیدی درآمریکا، تحت عنوان tiktokrevolution یا «انقلاب تیک تاکی» پیدا کنیم. اول باید بدانیم داستان راه اندازی تیک تاک، با داستان‌های افسانه‌ای که قبلاً شنیده ایم متفاوت است. این برنامه‌ای نیست که توسط چند دوست ساخته شده یا ایده آن در گاراژ خانه شان به سرشان زده باشد. به گزارش بی بی سی، تیک تاک ابتدا به عنوان سه برنامه مختلف وارد بازار شد. اول، برنامه‌ای به نام Musical.ly بود که در سال ۲۰۱۴ در شانگ‌های راه اندازی شد. در سال ۲۰۱۶، غول فناوری چینی بایت دنس سرویس مشابهی را در چین با نام Douyin راه اندازی کرد که در عرض یک سال ۱۰۰ میلیون کاربر در چین و تایلند جذب کرد. سرانجام بایت دنس تصمیم گرفت تحت یک برند متفاوت به نام تیک تاک توسعه یابد؛ بنابراین، در سال ۲۰۱۸ Musical.ly را خریداری کرد و سپس آن را جمع آوری و گسترش جهانی تیک تاک را آغاز کرد.
دلیل محبوبیت تیک تاک
پایگاه خبری تحلیلی بیزینس ورلد در ۲۰ ژانویه ۲۰۲۰ طی یادداشتی به قلم آندره میسیگان تحت عنوان انقلاب تیک تاکی نوشت: «در فوریه ۲۰۱۹، تیک تاک به اولین بارگیری خود رسید و فقط هشت ماه طول کشید تا نیم میلیارد کاربر به دست آورد. از آوریل ۲۰۲۰، برنامه از مرز دو میلیارد بارگیری گذشت. هم اکنون تیک تاک ۴.۸ میلیارد بار بارگیری شده و بیش از یک میلیارد کاربر فعال دارد.» میسیگان نوشت: «تیک تاک، جهان را به توفان کشانده و نه تنها فیس بوک، اینستاگرام و یوتیوب بلکه حتی تلویزیون را به چالش واداشته است». او در ادامه یادداشت اش توضیح می‌دهد: «ویدئو‌های ۱۵ ثانیه تا یک دقیقه به گونه‌ای طراحی شده اند که سریع و بسیار جذاب هستند. بر خلاف فیس بوک، الگوریتم‌های تیک تاک انواع ویدئو‌هایی را که بیشتر با آن‌ها درگیر هستید و بیشترین زمان را در آن می‌گذرانید به شما ارائه می‌دهد.» به عبارت دیگر، شما فقط از ویدئو‌های مورد علاقه خود تغذیه می‌کنید و این باعث اعتیاد می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد که کاربران تیک تاک به طور متوسط روزانه ۸۱ دقیقه در برنامه‌ای که به طور متوسط ۱۶ بار در روز باز می‌کنند، وقت صرف می‌کنند. کاربران چهار برابر زمان بیشتری نسبت به اینستاگرام در تیک تاک صرف می‌کنند، این در حالی است که ۶۲ درصد کاربران تیک تاک بین ۱۰ تا ۲۹ سال سن دارند. این جمعیت سنی نشان دهنده بزرگ‌ترین بازار کالا‌های مصرفی است.»
بستری برای نظرات نوجوان‌ها
نیویورک تایمز در ۱۰ مارچ ۲۰۱۹ در یادداشتی تحت عنوان: «چگونه تیک تاک در حال بازنویسی جهان است» نوشت: «تیک تاک شیوه کار رسانه‌های اجتماعی را تغییر می‌دهد؛ حتی اگر از آن اجتناب کنید. این پلتفرم، بسیاری از مفروضاتی را که دیگر بستر‌های اجتماعی بر اساس آن ساخته شده اند، کنار خواهد گذاشت.»، اما با تمام این ویژگی‌ها و موفقیت‌ها برای تیک تاک، عمق تاثیر گذاری آن را باید در طول دوران اعتراضات آمریکایی‌ها در سال ۲۰۲۰ در حمایت از جنبش جان سیاهان مهم است، دنبال کرد به طوری که خبرگزاری الجزیره یک ماه پس از قتل جورج فلوید بیان کرد: تیک تاک که در قامت یک پلتفرم سرگرمی در گوشه‌ای از اینترنت قرار داشت؛ با تصاویری از اعتراضات آمریکا علیه نژادپرستی فوران کرد. (#BlackLivesMatter) تا ۲۴ اکتبر ۲۰۲۱ حدود ۲۹ میلیارد بار در تیک تاک دیده شده است. تاثیر هشتگ‌ها آن قدر زیاد بود که برخی از سایت‌ها مانند adl و CNN مطالب خود را با عنوان از هشتگ تا جنبش - جان سیاهان مهم است - منتشر می‌کردند. در همین زمینه خبرگزاری رویترز ظهور تیک تاک را به عنوان بستری برای گفتمان سیاسی برای نوجوانان دانست و آن را مانند نقش توئیتر در اعتراضات بهار عربی در سال ۲۰۱۱ و نقش شبکه تلویزیونی کابلی MTV در حمایت از رای دهندگان جوان در اوایل دهه ۱۹۹۰ بیان کرد.
نقش روزافزون شبکه‌های اجتماعی
همه این‌ها را در کنار حضور کمتر از حد انتظار مردم در تجمع انتخاباتی ترامپ در تولسا در ۲۰ ژوئن بگذارید که به همت کاربران تیک تاکی ضد ترامپ در خرید بلیت‌های نشست اتفاق افتاد و همچنین تولید حجم زیادی از داده‌های بد برای کمپین تبلیغاتی ترامپ توسط همین پلتفرم را به یاد آورید؛ حالا شاید کمی بیش از قبل، این موضوع قابل فهم باشد که چرا ترامپ و ترامپیست‌ها با توئیتر و تیک تاک و... سر جنگ دارند و مصر هستند همچنان با پلتفرم خود، نفوذشان را در شبکه‌های اجتماعی حفظ کنند. اما باید بدانیم، تیک تاک با همه سر وصدایی که دارد، تنها نوک کوه یخی است که شبکه‌های اجتماعی در بستر اینترنت در هزاره موسوم به ارتباطات، ایجاد کرده اند. امروز انسان‌ها در سراسر جهان آن چنان به شبکه‌های اجتماعی وابسته اند که تصور جهان، بدون ارتباطات مجازی تنها در حد یک ایده برای ساخت فیلم‌های هالیوودی، خوب به نظر می‌آید. شرکت آلمانی تحلیل داده Statista در ۱۰ سپتامبر ۲۰۲۱ در خلال پژوهشی اظهار می‌کند: رسانه‌های اجتماعی بخشی جدایی ناپذیر از استفاده روزانه از اینترنت هستند. به طور متوسط، کاربران اینترنت روزانه ۱۴۴ دقیقه را در رسانه‌های اجتماعی و برنامه‌های پیام رسان می‌گذرانند. استفاده از رسانه‌های اجتماعی یکی از محبوب‌ترین فعالیت‌های آنلاین است. در سال ۲۰۲۰، بیش از ۳.۶ میلیارد نفر در سراسر جهان از رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کردند که پیش بینی می‌شود این رقم در سال ۲۰۲۵ به ۴.۴۱ میلیارد نفر افزایش یابد. مجله فوربز در ۲۹ می ۲۰۱۸ نوشت: شبکه‌های اجتماعی تقریباً ۸.۳ میلیارد دلار از تبلیغات در سال ۲۰۱۵ به دست آوردند. همچنین، ۳۸ درصد از سازمان‌ها در طیف گسترده‌ای از صنایع، بیش از ۲۰ درصد از کل بودجه تبلیغاتی خود را در کانال‌های رسانه‌های اجتماعی در سال ۲۰۱۵ صرف کردند. این در حالی است که ضریب نفوذ شبکه اجتماعی از ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۰ بیش از ۳۰ درصد رشد داشته است؛ این رقم تا سال ۲۰۲۵ نسبت به ۲۰۱۵ حدود ۲ برابر خواهد شد.
