با توجه به حادثه خیز بودن کشورمان و وقوع چندین زلزله مرگبار و ویرانگر در کشور در سال‌های گذشته، استفاده از سگ‌های آموزش دیده زنده‌یاب یا جستوجوگر در حوادث مختلف کشورمان سابقه‌ای طولانی دارد.
با توجه به حادثه خیز بودن کشورمان و وقوع چندین زلزله مرگبار و ویرانگر در کشور در سال‌های گذشته، استفاده از سگ‌های آموزش دیده زنده‌یاب یا جستوجوگر در حوادث مختلف کشورمان سابقه‌ای طولانی دارد.
از ورود سگ‌های زنده یاب توسط امدادگران خارجی در زلزله رودبار و منجیل یا استفاده از سگ‌های آموزش دیده داخلی در زلزله بم می‌توان به عنوان مثال نام برد.
تنها در حادثه زلزله بم استفاده از 9 سگ آموزش دیده با همراهی 9 مربی باعث نجات 67 نفر افراد زنده از زیر آوار شد همچنین در زلزله کرمانشاه 6 نفر با کمک سگ‌های تجسس زنده از زیر آوار بیرون آمدند. موضوعی که همچون استفاده از سگ‌های مواد یاب پلیس منافاتی با احکام اسلام نداشته و امری مرسوم در کشور است.
2 دهه از تشکیل تیم سگ‌های تجسس در کشور می‌گذرد
مهدی ولی پور رئیس‌سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر با اشاره به اینکه بیش از دو دهه از زمان شکل گیری تیم‌های «آنست» که مخفف اداره نگهداری سگ‌های تجسس است می‌گذرد، اظهارداشت: سگ‌هایی که برای پیوستن به تیم‌های آنست سازمان امداد و نجات هلال احمر ایران انتخاب می‌شوند از نژاد برتر ژرمن شپرد هستند که خصوصیت‌هایی نظیر هوش بالا، روابط اجتماعی و رفتار مناسب در فشارهای عملیاتی را دارند.
ولی پور در پاسخ به این سؤال که آیا هر سگ ژرمن شپرد توانایی‌های ذکر شده را دارد، خاطرنشان کرد: منظور از نژاد برتر این است که سگ‌های والد با دیگر نژادها زاد و ولد نکرده باشند و رگه‌های اصالت آنها حفظ شده باشد. هرچه این رگه‌های اصالت بیشتر باشد آن نژاد برتر خواهد بود و خصوصیات ذکر شده را بیشتر خواهد داشت. به همین منظور برای انتخاب سگ‌ها مراحل ویژه‌ای زیر نظر افراد متخصص سپری می‌شود.
فعالیت 75 تیم «آنست» در کشور
وی افزود: در حال حاضر در کشور 75 تیم آنست زیر نظر 35 پایگاه آنست فعالیت می‌کنند که تهران به دلیل شرایط ویژه دارای چهار پایگاه است. هر تیم دارای یک قلاده سگ و یک مربی است بنابراین هر یک قلاده سگ تجسس و یک مربی تشکیل یک تیم عملیاتی را می‌دهند.
رئیس‌سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر با بیان اینکه سگ‌های مورد استفاده در تیم‌های آنست از سنین پایه (اصطلاحا از زمان تولگی) زیر نظر دامپزشک، تکنسین‌های متخصص و مربی قرار می‌گیرند، گفت: موارد مختلفی درباره این سگ‌ها باید در نظر گرفته شود از جمله سلامت فیزیکی، آزمایش‌های پزشکی، انواع واکنش‌ها و آزمون‌های مختلف که پس از تایید این موارد، به سراغ تست‌های رفتاری و هوش‌های هیجانی می‌روند که نهایتا با موفقیت سپری کردن همه این مراحل، سگ مورد نظر می‌تواند به تیم آنست بپیوندد.
سگ‌های آنست 2 سال تمرین‌های ویژه می‌بینند
ولی پور در پاسخ به این سؤال که آیا می‌توان از سگ‌های خانگی برای تجسس و عضویت در تیم‌های آنست استفاده کرد یا خیر؟، توضیح داد: ممکن است سگی که یک سال یا بیشتر عمر دارد، قبلا تحت تربیت‌هایی قرار گرفته باشد که اولا تغییر آن رفتارها دشوار باشد، ثانیا به دلیل نوع تربیت در مواجهه با وقایع مختلف واکنش مناسب نداشته باشد. به عنوان نمونه از رنگ قرمز ترس داشته باشد یا با قرار گرفتن در دل حادثه و شلوغی عملیات‌های امداد و نجات توانایی انجام کاری نداشته باشد.
وی با تاکید بر اینکه سگ‌های تیم‌های آنست به مدت دو سال آموزش‌های ویژه می‌بینند، گفت: این سگ‌ها غذاها، پروتئین‌ها و ویتامین‌های مخصوص و گران قیمتی را استفاده می‌کنند. علاوه‌بر این چکاپ‌ها و واکسیناسیون‌های دوره‌ای برای آنها در نظر گرفته می‌شود. نکته حائز اهمیت اما این است که هر سگ از ابتدا با یک مربی شروع به آموزش می‌کند و فرمان‌برداری فقط از همان مربی خواهد بود.
رئیس‌سازمان امداد و نجات با اشاره به تمرین‌ها و آموزش‌های سگ‌های تجسس افزود: این سگ‌ها در محیط‌های گوناگون تمرین و آموزش داده می‌شوند. یکی از مهم‌ترین آموزش‌ها، تکنیک‌های جست‌وجو است، این آموزش‌ها سبب می‌شود تا این سگ بتواند یک فرد گمشده را پیدا کند. نکته قابل تامل این است که به دلیل ارتباط نزدیک مربی و سگ، وقتی سگ نسبت به پیدا کردن یک فرد گمشده واکنش نشان می‌دهد مربی از طریق شناختی که قبلا نسبت به واکنش سگش پیدا کرده است، می‌تواند بفهمد که سگ در تجسس موفق شده است.
آماده‌باش 24 ساعته تیم‌های «آنست»
به گفته ولی پور، تیم‌های آنست هر شب در حالت آماده‌باش هستند، به بیان دیگر در هر استان هر شب یک تیم آنست شیفت آماده‌باش دارد. در طول هفته نیز ابتدای هر روز، مربیان محل زندگی سگ را تمیز و مرتب می‌کنند، بهداشت فردی سگ را رسیدگی می‌کنند سپس خود مربیان به ورزش روزانه مشغول می‌شوند و پس از این تمرین‌های میدانی تیم‌ها آغاز می‌شود که شامل میدان موانع، تمرین بر روی آوارهای فرضی و حضور در محیط‌های شهری و شلوغ است تا روابط اجتماعی آنها تقویت شود.
وی افزود: تیم‌های آنست همچنین دارای یک ناوگان لجستیکی هستند که برای حضور در عملیات‌ها از آنها استفاده می‌کنند. این ناوگان مجهز به قفس‌های مخصوص نگهداری سگ‌ها است که برای انتقال آنها به محل عملیات در نظر گرفته شده است. علاوه‌بر این، در این ناوگان غذای مخصوص سگ به‌اندازه کافی وجود دارد تا فقط در زمان عملیات فقط غذای مخصوص خودشان را استفاده کنند.
ارزیابی عملکردی تیم‌های آنست زیر نظر صلیب سرخ آلمان
رئیس‌سازمان امداد و نجات با اشاره به اینکه نگهداری از سگ تیم آنست کار دشواری است، ادامه داد: این سگ‌ها بعضا در عملیات‌ها دچار آسیب می‌شوند. به عنوان نمونه در یکی از عملیات‌ها که در ارتفاعات جنگل‌های گیلان حضور داشتیم، سه، چهار شبانه‌روز تیم‌های آنست مشغول به فعالیت بودند. شب‌ها مربی در کنار سگش می‌خوابید، علت این بود که احتمال داشت یک سگ ولگرد با حضور در نزدیکی این سگ‌ها آنها را تحریک به فعالیت کند. در این عملیات کف دست یکی از سگ‌ها دچار جراحت شد که مربی آن، حدود 8 ساعت آن قلاده سگ را روی دوش خود حمل کرد. که این نشان می‌دهد مربیان تیم‌های آنست سگ‌های خود را تا چه حدی دوست دارند. گفتنی است که عمر عملیاتی تیم‌های آنست 10 سال است که برای جایگزین کردن آنها از واحد تکثیر و تولید کمک می‌گیریم.
ولی پور خاطرنشان کرد: مربیان و سگ‌های تیم‌های آنست همواره زیر نظر مربیان صلیب سرخ آلمان ارزیابی کیفی می‌شوند. این مربیان سالانه یک الی دو مرتبه به ایران می‌آیند و برای تیم‌های آنست دوره آموزشی برگزار می‌کنند. در پایان دوره‌ها، مربیان و سگ‌ها مورد ارزیابی کیفی و عملکردی قرار می‌گیرند و در نهایت گزارشی به واحد آنست سازمان امداد و نجات هلال احمر داده می‌شود. علاوه‌بر این مربیان تیم‌های آنست تاکنون چند مرحله به آلمان اعزام شده‌اند و در دوره‌های مختلف و تخصصی شرکت داشته‌اند.
فضایی که کنتور ندارد
با روشن شدن این ابعاد از کار تخصصی سگ‌های جستوجوگر باید یادآور شد که این فضای بی‌در و پیکر مجازی فرصت خوبی به خودنمایی کسانی که در اظهارنظرهای احمقانه نگران کنتور‌انداختن نیستند داده است که نمونه‌ای از آن را بررسی کردیم. اکنون وظیفه مخاطبین است که هر چیزی را باور نکنند و باعث گرمی بازار این افراد نشوند.
