دارو و دسترسی به آن به یکی از معضلات مهم شهروندان ایرانی در سه ماه ابتدایی سال تبدیل شده است. با وجود وعده‌های مسئولان برای اینکه سیاست‌های اقتصادی جدید دولت یا همان جراحی اقتصادی قرار نیست آسیبی به معیشت شهروندان و نیازهای اساسی‌شان وارد کند اما مشاهدات میدانی نشان می‌دهد که مردم در همین سه ماه و متأثر از سیاست‌های دولت در بخش دارو با مشکلات جدی مواجه شده‌اند.

دارو و دسترسی به آن به یکی از معضلات مهم شهروندان ایرانی در سه ماه ابتدایی سال تبدیل شده است. با وجود وعده‌های مسئولان برای اینکه سیاست‌های اقتصادی جدید دولت یا همان جراحی اقتصادی قرار نیست آسیبی به معیشت شهروندان و نیازهای اساسی‌شان وارد کند اما مشاهدات میدانی نشان می‌دهد که مردم در همین سه ماه و متأثر از سیاست‌های دولت در بخش دارو با مشکلات جدی مواجه شده‌اند. قیمت‌های دارو به شدت گران شده است و از سوی دیگر بخش زیادی از داروها در بازار ایران پیدا نمی‌شود. این موضوع گفت‌وگوی ما با حسینعلی شهریاری، نماینده و رئیس کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی است.

     

‌آقای شهریاری در سه‌ماهه ابتدایی سال دیدیم که شهروندان با مشکلات زیادی در زمینه تأمین دارو مواجه بودند. بخشی از این ماجرا به مشکلات بین بیمه‌شده‌ها و بیمه‌ها بازمی‌گردد. چه بیمه‌شدگان بیمه‌های تکمیلی و چه بیمه‌های پایه با مشکلات جدی مواجه هستند. در این سه ماه دیدیم که بسیاری از داروها یا در داروخانه‌ها گران شده یا اینکه اصلا پیدا نمی‌شود. برای نمونه اطلاع دارم که بسیاری از بیمارهای سرطانی داروهای‌شان را از بازار آزاد تأمین می‌کنند. جالب اینکه می‌بینند داروی بازار آزاد علامت سیب سلامت دارد که نشان می‌دهد دارو درست وارد شده، ولی در داروخانه موجود نیست. این شرایط را چگونه توصیف می‌کنید و آیا قرار است بیماران بالاخره خبر خوشی درباره دارو و تأمین آن بشنوند؟

همان‌طورکه شما اشاره کردید، طبق مصوبه‌ مجلس برای سال 1401 خدمات درمانی و داروها نسبت به شهریور 1400 نباید منجر به افزایش پرداختی از جیب مردم شود. مجلس این را مصوب کرد و اختیار را به دولت داد تا تصمیم بگیرد چگونه عمل کند. در این طرح همچنین مشخص شده که ارز تأمین دارو از چه قرار است. یعنی ما دیگر عملا ارزی به نام ارز ترجیحی نداریم که از بانک تقاضا کنیم ارز ترجیحی به ما بدهد. تنها ارز موجود ارز نیمایی است. ولی مجلس مابه‌التفاوت این دو ارز را چیزی حدود 80 هزار میلیارد تومان در بودجه پیش‌بینی کرد که از طریق بیمه‌ها پرداخت شود. به این ترتیب قرار است فشاری به جیب مردم وارد نشود. این از مصوبه و تصمیمات مجلس. اما برسیم به صحبت‌های شما که گفتید داروها گران شده است. ما این موضوع را بررسی کردیم و لیستی تهیه کردیم و خدمت آقای رئیس‌جمهور هم ارائه دادیم. تقریبا بدون استثنا تمام داروها افزایش قیمت داشتند و نرخ خیلی از داروها هم جدیدا افزایش پیدا کرد و این مشکلات وجود دارد. من این موضوع را در ستاد ملی مبارزه با کرونا که خدمت آقای رئیس‌جمهور مطرح کردم. آقای رئیسی فرمودند که سازمان غذا و دارو باید بنشیند یک کار کارشناسی دقیقی انجام دهد. اینکه قیمت داروها افزایش پیدا نکند به نظر من یک تکلیف مالایطاق است. به دلیل اینکه شما وقتی دستمزد را 57 درصد افزایش دادید، افزایش پول آب و برق و گاز و تلفن و تمام خدمات و تمام تجهیزات و... را می‌بینید. افزایش ۳۰درصدی مواد اولیه و دارو را شاهد هستید. خب همه این افزایش‌ها را نمی‌توان با آن مابه‌التفاوت ارز جبران کرد.

بخش زیادی از این افزایش قیمت مربوط به بقیه مسائلی است که از طریق وزارت صمت به صنعت دارو وارد شده است. یعنی بسته‌بندی و شیشه و ‌آلومینیوم و همه مسائل دیگری که در بسته‌بندی‌های دارو استفاده می‌شود دستخوش تغییر قیمت شده است. در چنین شرایطی چگونه می‌توان قیمت دارو را ثابت نگه داشت. در حال حاضر مواد بسته‌بندی سرم‌ها که از سوی پتروشیمی‌ها تأمین می‌شود گران شده است. یعنی از هر جهت که ببینید افزایش قیمت داشته‌ایم و طبیعی است که روی قیمت یا تولید دارو اثر بگذارد. اینکه ما بگوییم شرکت‌های تولیدکننده داخلی افزایش قیمت ندهند طبیعتا منجر به افزایش قیمت یا کمبود دارو می‌شود، چون شرکت‌ها دارو را تولید نمی‌کنند. طبیعی است که شرکت تولیدی حاضر نیست ضرر بدهد. وقتی هم دارو تولید نشود، کمبود دارو در بازار به‌وجود می‌آید. با کمبود دارو هم دولت موظف می‌شود با ارز از خارج وارد کند. به همین دلیل قرار شد که یک کار کارشناسی دقیق توسط سازمان غذا و دارو انجام شود. یک اشکال دیگر هم در کار وجود دارد. بعضی مواقع فقط سازمان غذا و دارو در این قیمت‌گذاری‌ها تصمیم‌گیرنده نیست. سازمان قیمت‌گذاری‌های دیگری هم که در کشور تصمیم می‌گیرند راجع به نان و پنیر و گوشت و اینها تصمیم می‌گیرند، برای دارو هم شاید دلشان می‌خواهد تصمیم بگیرند که اصلا اطلاعات دقیقی از وضعیت دارو ندارند که در فرایند تولید دارو چه مراحلی طی می‌شود و چه افزایش قیمت‌هایی ممکن است اتفاق بیفتد. ما این را داریم به‌طور جدی پیگیری می‌کنیم. اعتقاد داریم همه داروها متأسفانه افزایش قیمت پیدا کردند. اینکه بخواهند این را بگویند که افزایش قیمت پیدا نکند به نظرم شدنی نیست. اگرچه باید سازمان برنامه و بودجه آن پول را به بیمه‌ها بدهد که بیمه‌ها در فرانشیز طوری عمل کنند که پرداختی‌ از جیب مردم افزایش پیدا نکند. این تنها راه‌حل این مسئله است، والا اینکه دستوری بخواهیم بگوییم که اتفاق نیفتد، این دستوری اتفاق نخواهد افتاد.

‌به نظر می‌رسد برخی تصمیمات که در مجلس اتفاق می‌افتد با دقت کافی نیست. یعنی می‌بینیم که تصمیم برای مسئله درستی گرفته شده و در جای درستی هم اخذ شده ولی از یک جایی به بعد یک‌سری مشکلات پیش می‌آید که کار را از دست خارج می‌کند. گویی نظارتی در آن نبوده است و منجر به اختلالی در مسیر اجرای آن می‌شود. مثلا من اگر بیمار باشم و دارو بخواهم، نه دستم به این می‌رسد که بیایم پیش شمایی که این تصمیم را گرفته‌اید اعتراض کنم و بگویم تصمیم‌تان درست اجرا نمی‌شود و نه کسی نظارت می‌کند که صدای من به جایی برسد.

اتفاقا برخلاف نظر شما، از ابتدا ما پیگیر آن بودیم و داریم نظارت هم می‌کنیم و گزارش‌ها را هم دادیم. ما لیست همه چهار هزار قلم دارو را که افزایش قیمت پیدا کردند، به خدمت دولت و جناب آقای دکتر مخبر ارائه کردیم. پس ما نظارت کردیم و اعتراض هم کردیم.

اصلا یکی از معترضان خود ما در کمیسیون بهداشت و درمان مجلس بودیم. اتفاقا ما 22 دی‌ماه 1400 نگرانی‌مان را راجع به اینکه اینها می‌خواهند ارز ترجیحی را بردارند و اتفاقاتی که ممکن است بیفتد، مکتوب به سران سه قوه اعلام کردیم و دقیقا همان چیزهایی که آن موقع پیش‌بینی می‌کردیم الان دارد اتفاق می‌افتد. الان هم داریم پیگیری و نظارت می‌کنیم. ولی واقعیت این است که باید به بیمه‌ها پول بدهند. همان 80 هزار میلیارد هم به معنی واقعی، معنی‌اش این بود که من اعتقاد دارم با 80 هزار میلیارد این مشکل برطرف نمی‌شود چون طبق محاسبات ما 127 هزار میلیارد نیاز بوده. ما حداقل 117 هزار میلیارد می‌خواهیم که بتوانیم پرداختی از جیب مردم را کاهش دهیم. منبع تأمینش هم این است که این 117 هزار میلیارد را تقسیم بر 12 ماه بکنید و سازمان برنامه و بودجه هر ماه این مبلغ را به بیمه‌ها پرداخت کند. متأسفانه این اتفاق یقینا نخواهد افتاد، چون ما با کمبود منابع مالی مواجه هستیم. به هر حال مشکلاتی وجود دارد که قطعا باید مدیریت شود. به هر حال ما دائم داریم اینها را منعکس می‌کنیم. نظارت می‌کنیم و باورمان هم این است که این مشکلات به‌طور جدی برای مردم ما وجود دارد و این باید مدیریت شود. ولی ما این مشکلات را مجددا به عزیزان مکتوب دادیم و علت اینکه مکتوب می‌دهیم این است که وقتی مشکل پیش می‌آید، نمی‌خواهیم به ما آخر بگویند شما که می‌دانستید چرا یادآوری نکردید. چون گزارش‌های زیادی به ما رسید، از قبل از سال پیگیری‌هایی کردیم، مستند لیست مکتوب گرفتیم و خدمت دولتمردان دادیم که افزایش قیمت پیدا کرده و باید مشکل مردم را یک‌طوری حل کنند.

‌‌‌پس فقط می‌توانیم امیدوار باشیم که شما دارید زحمت پیگیری را می‌کشید.

ما داریم پیگیری می‌کنیم، ولی ان‌شاء‌الله امیدواریم دولت محترم این مسئله را به‌طور جدی پیگیری کند که برای مردم ما مشکلی پیش نیاید.