یک کارشناس محیط‌زیست معتقد است زندگی در شهرهای آلوده مثل کار مداوم در معدن زغال‌سنگ است و پدیده ریه‌های زغالی را برای شهروندان در پی دارد
گفت وگوی یک کارشناس محیط با سایت رکنا بازتاب زیادی در فضای مجازی داشت. این کارشناس معتقد است با ادامه وضع فعلی، در آینده‌ای نه چندان دور ریه‌های زغالی در انتظار شهروندان تهرانی خواهد بود و می‌توان اپیدمی سرطان دستگاه‌های تنفسی را هم طی سال‌های آینده در شهر تهران و حتی شهرهای صنعتی آلوده از جمله اصفهان، مشهد، تبریز و اراک متصور شد.
ریه سیاه یا زغالی بیماری است که هیچ درمانی ندارد و داروها فقط باعث کاهش التهاب می‌شوند. در مراحل شدید بیماری نیاز به توان‌بخشی ریه، اکسیژن درمانی و پیوند است. در ادامه به جزئیات بیشتری از این موضوع می‌پردازیم.
زندگی در تهران مثل زندگی در معدن است
علیرضا خلیلی کارشناس محیط زیست بر این باور است که زندگی در تهران در فصل پاییز و زمستان می‌تواند با زندگی در یک معدن زغال سنگ برابری کند.
نتیجه کار در معدن زغال هم ریه زغالی یا ریه سیاه است. نوعی بیماری ریوی که در اثر استنشاق طولانی مدت گرد و غبار معدن زغال سنگ ایجاد می‌شود. این بیماری که به نام پنوموکونیوز کارگران زغال سنگ یا ریه معدن‌چی هم شناخته شده از بیماری‌های مرتبط با کار طولانی مدت است و به ندرت افراد عادی را درگیر می کند. نوع و شدت علایم ریه سیاه به سطح قرار گرفتن در معرض گردوغبار معدن زغال سنگ بستگی دارد.
علیرضا خلیلی در این گفت‌وگو تصریح کرده: «سوخت ناقص خودروها به همراه آلایندگی واحدهای صنعتی و تولیدی در اطراف شهر تهران باعث تولید انواع آلاینده‌ها می‌شود که برای افرادی که به بیماری قلبی و عروقی مبتلا هستند بسیار خطرناک است. برخی از این آلاینده‌ها مانند منو کسیدکربن به سرعت در ریه‌ها جایگزین اکسیژن می‌شود و هر لحظه خطر خفگی و مرگ ناشی از آن را افزایش می‌دهند و این می‌تواند به صورت تصاعدی میزان مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا را در شهری به وسعت تهران افزایش دهد».
اپیدمی سرطان دستگاه تنفسی در راه است
خلیلی با اشاره به این‌که وقتی این وضعیت در بلندمدت تکرار می‌شود می‌تواند بخش عمده‌ای از جمعیت شهر را درگیر بیماری‌های مزمنی از جمله سرطان ریه و دستگاه تنفسی بکند، افزود: «با استمرار این وضعیت در سال‌های آینده می‌توان مدعی شد که زندگی در تهران مساوی با کار کردن در معدن زغال سنگ است و ریه‌های زغالی در انتظار شهروندان تهرانی خواهد بود و می‌توان اپیدمی سرطان دستگاه های تنفسی را هم طی سال‌های آینده در شهر تهران و حتی شهرهای صنعتی آلوده از جمله اصفهان، مشهد، تبریز و اراک متصور شد».
افت هوشیاری بزرگ سالان و نارسایی در جنین
علی معینی پزشک متخصص ریه هم در گفت وگو با رکنا، گفت:« آلودگی‌ها به دو شکل هستند و وقتی وارد دستگاه تنفسی می‌شوند هم به دو شکل عمل می‌کنند. این ذرات یا به شکل گاز یا به شکل ذرات معلق با ابعاد مشخص وارد دستگاه تنفسی می‌شوند. آلودگی‌های گازی به‌طور مستقیم وارد خون می‌شوند؛ به‌طور مثال منوکسید کربن که 200 برابر اکسیژن خاصیت چسبندگی به گلبول‌های قرمز دارد در عرض چند دقیقه می‌تواند باعث افت هوشیاری شود اما ذرات معلق می‌تواند آثار مزمن و بلندمدت داشته باشد». وی با اشاره به این‌که افراد مستعد و گروه‌های حساس بیشتر از دیگر افراد در معرض این مسائل هستند، گفت: «ذرات گرد و غبار بر بیماران قلبی و زنان باردار تاثیرات منفی قابل توجهی دارد و می‌تواند باعث کاهش فشار اکسیژن خون و موجب نارسایی در جنین شود». این متخصص ریه با تاکید بر این‌که افرادی‌که سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند، در مقابل ذرات گرد و خاک و عوامل خارجی واکنش شدیدتری نشان می‌دهند، بیان کرد: لازم است گروه‌های در معرض خطر در روزهای آلوده به‌ویژه در روزهایی که بیشترین میزان ذرات معلق در هوا وجود دارد، از منازل خود خارج نشوند و در صورتی‌که از منزل خارج می‌شوند حتما از ماسک استفاده کنند».
علایم ریه زغالی
اما مهم‌ترین بخش این گزارش که مورد توجه قرار گرفت همان بحث ریه زغالی یا سیاه بود. بیماری که علایمی مثل سرفه، تنگی نفس، مخاط سیاه و کاهش فعالیت بدنی را درپی دارد و اگر درمان جدی برای آن صورت نگیرد عوارض جدی‌تری مثل نارسایی قلبی، سل و سرطان ریه داشته باشد. ریه سیاه دو نوع دارد. در نوع ساده در این حالت مقدار کمی اسکار در بافت ریه تشکیل شده که به صورت برجستگی‌های دایره‌ای کوچک در عکس قفسه سینه یا سی تی اسکن دیده می‌شود. اما در نوع پیچیده اسکار شدید است و ناحیه وسیع‌تری از ریه را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
چه باید کرد؟
در این بین رسانه های خارجی هم نکاتی برای مقابله با آلودگی ارائه کردند. به گزارش دویچه وله آلاینده‌هایی که بیشترین خطر را برای سلامت عمومی دارند عبارتند از: ذرات معلق (PM)، منوکسید کربن (CO)، ازن (O3)، دی اکسید نیتروژن (NO2) و دی اکسید گوگرد (SO2). اما همزمان منابع خارجی هم نکاتی را برای مقابله با آلودگی منتشر کردند. انجمن ریه آمریکا توصیه کرده: وضعیت روزانه آلودگی هوا در منطقه خود را بررسی کنید. زمانی که سطح آلودگی بالاست، از ورزش در فضای باز خودداری کنید. هنگامی که هوا بد است، به‌جای رفتن به مرکز خرید یا باشگاه ورزشی، در داخل خانه قدم بزنید و ورزش کنید. همیشه از ورزش در نزدیکی مناطق پرتردد خودداری کنید. حتی زمانی که کیفیت هوا ظاهرا مطلوب است. وسایل نقلیه در بزرگراه‌های شلوغ می‌توانند سطح آلودگی بالایی را تا بیش از ۵۰۰ متر از محیط اطرافشان ایجاد کنند. انرژی کمتری در خانه خود مصرف کنید. برق و دیگر منابع انرژی باعث ایجاد آلودگی هوا می‌شود. چوب یا زباله را نسوزانید. سوزاندن هیزم و زباله یکی از منابع اصلی آلودگی است. همچنین به کسی اجازه ندهید که در داخل خانه سیگار بکشد.
خوراکی‌های مفید برای آلودگی هوا
گوجه‌فرنگی:گوجه‌فرنگی حاوی لیکوپن است، یک آنتی‌اکسیدان که به‌عنوان یک لایه محافظ برای سیستم تنفسی در برابر ذرات گرد و غبار موجود در هوا عمل می‌کند.
زردچوبه: کورکومین موجود در آن یک آنتی‌اکسیدان شناخته شده است و گفته می‌شود که به محافظت از ریه‌ها در برابر آثار سمی آلاینده‌ها کمک می‌کند. همچنین سموم کبد را کاهش می‌دهد.
مرکبات: مرکباتی مانند پرتقال، گریپ‌فروت و لیمو سرشار از ویتامین C هستند. مصرف منظم مرکبات به کاهش آثار مضر مه‌دود و حفظ سلامت ریه‌ها کمک می‌کند.
چای سبز: چای سبز سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها می‌تواند به شما کمک کند تا از شر سموم بدن خلاص شوید.
