قطع اينترنت در ايران و در روزهاي 29 و 30 دي‌ماه به يک دلمشغولي جديد براي تبديل شده که دو وزارتخانه علوم و ارتباطات چرا و چگونه مي‌خواهند که براي برگزاري کنکور سراسري، اينترنت را قطع کنند؟!
قطع اينترنت در ايران و در روزهاي 29 و 30 دي‌ماه به يک دلمشغولي جديد براي تبديل شده که دو وزارتخانه علوم و ارتباطات چرا و چگونه مي‌خواهند که براي برگزاري کنکور سراسري، اينترنت را قطع کنند؟! هر چند که هنوز به‌طور رسمي اعلام نشده که اينترنت به‌شکل نقطه به نقطه قطع خواهد شد يا سراسري، اما يک سوال اساسي در اين شرايط مطرح است که چرا سازمان‌هاي اطلاعاتي به موضوع فروش و لو رفتن سوالات کنکور ورود نمي‌کنند و با قطع کردن اينترنت مي‌خواهند به «سلامت» کنکور کمک نمايند. در اين شرايط چند سوال اساسي مطرح است،
نخست شائبه محدوديت‌هاي اينترنت مطرح است و در فضاي مجازي و با توجه به واکنش کاربران کمتر کسي اين موضوع را مرتيط با کنکور مي‌داند! در اين دو روز وضعيت مردم، کسب‌وکارها، بانک‌ها و رسانه‌ها که با اينترنت سروکار دارند، چه مي‌شود؟ آيا اين‌بار برخلاف سال‌هاي گذشته سوالات کنکور «لو» نخواهد رفت و با آينده 8 تا 10 ميليون نفر بازي نمي‌شود؟اولين بار در کنکور 99 و در اوج شيوع کرونا بود که اخباري از تقلب تعدادي از داوطلبان با موبايل منتشر شد. البته پيش از آن نيز و به‌صورت مقطعي سوالات برخي از رشته‌هاي کنکور و برخي از دروس در فضاي منتشر و حتي خريد و فروش مي‌شد. آن زمان فاطمه زرين آميزي، سخنگوي وقت سازمان سنجش آموزش کشور با اعلام اين خبرگفت: «يکي از داوطلبان گروه آزمايشي هنر موفق به بردن گوشي همراه خود به جلسه آزمون شد و بخشي از سؤالات اين آزمون را در شبکه‌هاي اجتماعي منتشر کرد. اين داوطلب در بيمارستان طالقاني آزمون مي‌داد که با سوءاستفاده از عوامل اجرايي و شرايط کرونايي خود توانسته بود بعد از پايان آزمون دروس عمومي از سؤالات عکس بگيرد و منتشر کند.» اما ماجرا به همين جا‌ختم نشد و در روز دوم کنکور سراسري نيز در حالي‌که هنوز ساعتي از شروع کنکور سراسري داوطلبان گروه علوم انساني و گروه علوم رياضي نگذشته بود که در فضاي مجازي تصوير صفحات دفترچه هاي کنکور منتشر شد و برخي کانال‌ها مدعي شدند که سؤالات کنکور لو رفته است.» در اين شرايط امتحانات نهايي امسال که تعدادي از دانش آموزان در جلسه امتحان، گوشي موبايل با خود به همراه برده بودند، و سوالات امتحاني در 8 دقيقه منتشر شد، حسابي چشم مسوولان را ترسانيده است، تا جايي که بخواهند اينترنت کل کشور را قطع کنند.
در انتظار تصميم شوراي امنيت
در اين شرايط پورعباس، رئيس سازمان سنجش آموزش کشور توپ را به زمين وزارت ارتباطات انداخته است و گفته: «آخرين حلقه حفاظت و امنيت کنکور به بحث اينترنت مربوط مي‌شود و در دستور العمل شوراي امنيت نيز آمده است قطع سراسري يا نقطه‌اي. درخواست ما به دبيرخانه شورا امنيت مي‌رود در صورت تصويب ابلاغ خواهد شد. نحوه اجراي اين موضوع نيز با وزارت ارتباطات است.» وي باور دارد که «اين موضوع مطالبه داوطلبان است. بين 8 تا 9 ميليون درگير آزمون هستند.» بنا به گفته وي، موضوع قطعي اينترنت در زمان برگزاري کنکور در حاشيه جلسه دولت نيز مطرح شده و ملاک عمل مصوبه شوراي امنيت کشور است.
پورعباس درباره اينکه چرا سازمان سنجش به جاي قطعي اينترنت از گزينه دستگاه هاي مسدود کننده موبايل در حوزه هاي امتحاني استفاده نمي‌کند، گفت: «دستگاه‌هاي مسدود کننده موبايل سال‌ها‌ست در حال استفاده هستند و تکنولوژي قديمي دارند. ولي مشکل اين است که نقطه محدودي را مي تواند پوشش دهد و ما براي همه حوزه ها به بيش از 10 هزار مسدودکننده نياز داريم که اين تعداد در کشور نداريم. ضمن اينکه داوطلبان گزارش هايي از سردرد در زمان کنکور اعلام کرده اند که يکي از عوارض اين دستگاه ها است.» با اين حال رئيس مرکز اطلاع‌رساني وزارت ارتباطات نيز گفت: «خبر پيشگويي قطع اينترنت آن هم به‌صورت سراسري فقط مخدوش نمودن آرامش جامعه است. توصيه مي‌شود سازمان سنجش بجاي درخواست قطع اينترنت با ابزارهاي نوين ارتباط و نظارتهاي الکترونيکي ميداني خود را تقويت کند.» عيسي زارع‌پور، وزير ارتباطات درباره خبر قطع اينترنت در روز کنکور، گفت: «اين درخواست در حال بررسي است و هنوز چيزي مصوب نشده است. من تصميم‌گير نيستم و شوراي امنيت کشور بايد تصميم بگيرد.» همچنين در پانزدهم دي ماه، «محمدعلي زلفي گل»، وزير علوم، تحقيقات و فناوري، اظهار داشت: قطع اينترنت در حوزه برگزاري کنکور يکي از راه‌حل‌هاي موجود است. مطمئن هستم که مردم قطع اينترنت را مي‌پذيرند، چرا که سرنوشت فرزندانمان در گرو کنکور است. با توجه به تعداد زياد داوطلبان، مردم با سعه صدر در زمان برگزاري آزمون سراسري با ما همکاري لازم را خواهند داشت.»
با کدام منطق و تجربه؟
در اين ميان، به‌نظر مي‌رسد که قطعي اينترنت با حمايت جدي و کامل وزارت علوم انجام مي‌شود و در اين شرايط وزير علوم و تحقيقات، اما به نکته ديگري هم اشاره کرد که در نوع خود قابل تامل است. وي با اعلام اينکه شايد بتوان با استفاده از تجهيزات شرکت‌هاي دانش‌بنيان در حوزه‌هاي امتحاني نيازي به قطعي اينترنت وجود نداشته باشد مدعي شد که مطمئن است که مردم قطع اينترنت را مي‌پذيرند چرا که سرنوشت فرزندانشان با آن گره خورده است.» دراين شرايط سيد‌حسن الحسيني، مشاور اسبق وزير آموزش و پرورش و اولين مديرشبکه آموزشي «شاد» با نقد عملکرد سازمان سنجش و ساير متوليان برگزاري کنکور، در گفت و گو با آرمان امروز گفت: «واقعيت اين است که در کشور ما فضاي مجازي به‌شدت مورد بي مهري است. در مورد کنکور هم به نظر مي رسد دوستان سازمان سنجش، ديواري کوتاه تر از فضاي مجازي پيدا نکرده اند! درحالي‌که آزادي مردم را به هيچ بهانه‌اي، نمي‌توان و نبايد محدود کرد.»
وي خطاب به مسئولان اين سازمان گفت: «بايد از اين دوستان سوال کرد که گيريم که اينترنت را هم قطع کرديم، اينترنت استرلينک را چه خواهيد کرد که الان وارد ايران هم شده است؟! يا با اينترنت ماهواره کشورهاي همسايه که در بسياري از شهرها و استان هاي مرزي قابل استفاده هستند چه خواهيد کرد؟
الحسيني با ذکر اينکه اگر با قطع اينترنت، تقلب‌ها نيز متوقف مي‌شد، بقيه کارها نيز با همين روش درست شده بود! گفت: «در واقع براساس نظريه اينترنت بهداشتي و رويکرد متقيانه، وضعيت اينترنت در ايران به هيچ عنوان با توسعه کشور در عرصه مجازي همخواني نداشته و ندارد. براي همين توصيه ما استفاده از اينترنت آزاد همراه با تقويت ملي و فرهنگي و ديني است.» وي با ذکر اينکه در حقيقت روش‌هاي در پيش گرفته شده، ما را در عرصه رقابت در آينده مقهور مي کند، تصريح کرد: «چرا‌که آينده، عرصه سرمايه و نيروهاي انساني نيست بلکه عرصه جولان فضاي مجازي است که آينده و توسعه آنها را رقم بزند. برهمين اساس اگر قرار باشد با هر چالشي، فتوا به قطع اينترنت بدهيم مسلما تنها ضرر آن به منافع ملي خواهد بود.
اولين مديرشبکه آموزشي شاد، با ذکر اينکه به جاي قطع اينترنت مسلما مي‌توان از روش هاي ديگري نيز استفاده کرد گفت: «شرط دستيابي به اين روش ها استفلاده از تجارب کارشناسان و خبرگان است. در هيچ نقطه‌اي از جهان کشوري وجود ندارد که بخواهد به بهانه جلوگيري از تقلب، دست به دامان قطع اينترنت شود. پس آنها براي جلوگيري از تقلب دانش آموزان و دانشجوياني که اتفاقا دسترسي بيشتري به تکنولوژي روز دنيا نيز دارند، چه مي کنند؟»
قوانين براي تقلب بازدارنده نيستند
در اين ميان اما گروهي از کارشناسان معتقدند که بخشي از مسئوليت قطع اينترنت در زمان برگزاري کنکور به ضعف قوانين بر مي گردد. عليرضا پاک فطرت، عضو کميسيون آموزش، تحقيقات و فناوري مجلس در ادامه اين بحث به «آرمان امروز» مي گويد: «اگر قوانين سختگيرانه، سفت و محکمي در مورد برخورد با متخلفان در عرصه کنکور و يا برخوردي قاطع از سوي دستگاه قضا همراه با جريمه هاي بازدارنده داشته باشيم، ديگرشاهد تقلب هايي اينچنيني در کنکور نخواهيم بود.« الان يک نفر در کنکور تقلب مي‌کند و از امتحان محروم مي شود ولي 6 ماه بعد دوباره مي‌تواند در کنکور شرکت کند. يا اگر کسي که سوالات را تايپ يا پرينت مي گيرد و يا کسي که سوالات را طراحي مي کند، آنها را لو بدهد قوانين سختگيرانه‌اي براي آنها وجود ندارد درحالي‌که در تمام دنيا، براي متهماني اينچنيني، واقعا قوانيني سفت و سخت وجوددارد.
وي با بيان اينکه، اين وظيفه خود سازمان سنجش است که تدابيري براي نظارت و کنترل سلامت برگزاري کنکور اتخاذ کند نه اينکه به عنوان ساده‌ترين راه به دنبال قطع اينترنت باشد. چرا که با اين رويه‌اي که سازمان سنجش در پيش گرفته، کاملا مغاير با اصل عدالت محوري است چرا که در اين رويه، دانش آموزان ثروتمند توانايي خريد سوالات و قبولي در دانشگاه را دارند ولي دانش آموزان کم بضاعت مجبورند از قافيه عقب بماند.
اين نماينده مجلس با اشاره به اينکه ما که به سازمان سنجش نگفته ايم اينترنت را قطع کند، تاکيد کرد: «اگر سازمان سنجش احساس مي کند مي تواند با اصلاح قوانين و دستورالعمل هايي مي تواند جلوي تقلب ها را بگيرد، وزارت علوم مي تواند آن را در قالب لايحه اي براي مجلس ارسال کند تا ما آن را مصوب کنيم.»
