سوئد اولین کشور بی دود جهان

در حالی که عمده کشورهای جهان با معضل شهروندان سیگاری دست و پنجه نرم می‌کنند، سوئد به یکی از پیشگامان عرصه ترک سیگار تبدیل شده است. این کشور اسکاندیناوی در مسیر تبدیل به یکی از اولین کشورهای بدون سیگار در جهان است و در ماه‌های آینده احتمالا به یکی از اولین کشورهایی تبدیل خواهد شد که در آن کمتر از ۵ درصد جمعیت بزرگ‌سال سیگار می‌کشند. در 15 سال گذشته، نرخ کشیدن سیگار در سوئد از ۱۵ به 5.6 درصد رسیده است. در حالی‌‌‌‌‌که اتحادیه اروپا برای رساندن تعداد سیگاری‌های بزرگ‌سال کشورهای عضو به زیر ۵ درصد تا سال ۲۰۴۰ برنامه ریزی کرده است، سوئد ۱۷ سال زودتر این هدف را در دسترس می‌بیند، اما سوئد در مسیر این اتفاق بزرگ چه کرده است؟

چرا باید تجربه سوئد را مرور کنیم؟
همه می‌‌‌‌‌دانیم سیگار علاوه بر ضررهای مستقیمی که برای فرد مصرف‌‌‌‌‌کننده دارد، به‌‌‌‌‌عنوان دود دست دوم و سوم، یعنی دودی که فرد غیرسیگاری به‌‌‌‌‌واسطه اطرافیان سیگاری‌‌‌‌‌اش تجربه می‌‌‌‌‌کند یا دودی که روی وسایل، لباس‌‌‌‌‌ها و... می‌‌‌‌‌نشیند و هرکدام می‌‌‌‌‌تواند برای افراد غیرسیگاری که در معرض آن هستند، به‌‌‌‌‌خصوص کودکان به شدت مضر باشد، چه پیامدهایی برای فرد و جوامع داشته باشد. سیگار علاوه براین‌‌‌‌‌که سلامت جامعه را نشانه می‌‌‌‌‌گیرد، می‌‌‌‌‌تواند زمینه ورود بسیاری به دنیای اعتیاد باشد. چالش درمان افرادی که بیمار می‌‌‌‌‌شوند هم هزینه زیادی به جوامع تحمیل می‌‌‌‌‌کند و در نهایت محیط‌‌‌‌‌زیست هم از سیگاری‌‌‌‌‌ها و ته‌‌‌‌‌سیگارهای‌‌‌‌‌شان که در طبیعت رها می‌‌‌‌‌کنند، در امان نیست. با این اوصاف کاهش افراد سیگاری یک جامعه از جنبه‌‌‌‌‌های مختلفی به سلامت جسمی و روحی افراد مرتبط است؛ به اقتصاد خانواده و جامعه کمک می‌‌‌‌‌کند، زمینه اعتیاد را کاهش می‌‌‌‌‌دهد و برای محیط زیست هم مهم است. به همین دلیل مرور تجربه سوئد می‌‌‌‌‌تواند درس‌‌‌‌‌های زیادی در این زمینه داشته باشد.
راهبرد پیشگامانه سوئد برای مقابله با سیگار
دکتر دلون هیومن، از نویسندگان گزارش «تجربه سوئدی: نقشه‌راهی برای جامعه بدون دود» به یورونیوز گفت: «هیچ کشور دیگری دراتحادیه اروپا حتی به تکرار این تجربه هم نزدیک نیست». او با اشاره به «راهبرد پیشگامانه» سوئد برای مقابله با سیگار گفت: «در این کشور به سیگاری‌ها کمک می‌شود تا به جایگزین‌های «کم‌ضرر» دخانیات مثل سیگار الکترونیکی روی بیاورند». وی اضافه کرد: «دستیابی به این موفقیت در حالی است که کشورهای دیگر در حال ممنوع کردن استفاده از محصولات کم‌ضرر هستند».
آیا راهبرد سوئد موفق است؟
اما تجربه سوئد مخالفانی هم دارد. بسیاری از کشورها جایگزین‌‌‌‌‌هایی را که سوئد ترویج می‌‌‌‌‌کند، ممنوع کرده‌‌‌‌‌اند و معتقدند برخی از این جایگزین‌‌‌‌‌ها خطر ابتلا به سرطان دهان و گلو را در پی دارد. از طرفی تاکنون چندین کشور اروپایی از جمله پرتغال، محدودیت‌هایی را بر ضد سیگارهای الکترونیکی که به نوعی جایگزین سیگار هستند وضع کرده و برای مثال مصرف آن‌ها را در فضاهای بیرونی مجاور ساختمان‌های عمومی ممنوع ساخته‌اند. دکتر هیومن به یورونیوز گفت: «هیچ محصول تنباکوی بدون خطری وجود ندارد، اما برای مثال سیگارهای الکترونیکی، ۹۵ درصد کمتر از سیگار مضر هستند. برای یک فرد سیگاری بهتر است از سیگارهای سنتی به محصولات جایگزین روی بیاورد تا این‌‌‌‌‌که به سیگار کشیدن ادامه دهد».
آیا سیگارهای الکترونیکی بی‌‌‌‌‌ضرر هستند؟
اما خیلی‌‌‌‌‌ها هم معتقدند مسیر سیگاری شدن می‌‌‌‌‌تواند برای عده‌‌‌‌‌ای برعکس باشد. یعنی از سیگارهای الکترونیکی شروع کنند و بعد جذب سیگار شوند. عده دیگری هم می‌‌‌‌‌گویند هنوز آن‌‌‌‌‌چنان از تجربه‌‌‌‌‌های این چنینی فاصله نگرفته‌ایم و مطالعات بلندمدتی لازم است تا از مضرات کم جایگزین‌‌‌‌‌های سیگار، به‌‌‌‌‌خصوص سیگارهای الکترونیکی مطمئن شویم. این در شرایطی است که اگرچه سیگارهای الکترونیکی برای سلامت انسان بهتر هستند، اما بر محیط زیست تأثیر منفی می‌گذارند. بر اساس تحقیقات شرکت متریال فوکوس، این اقلام در کنار ضایعات تنباکو هم اکنون یکی از بزرگ‌ترین منابع آلودگی پلاستیکی در جهان محسوب می‌شوند. مطابق آمارها در هر ثانیه دو سیگار الکترونیکی در بریتانیا دور ریخته می‌شود.
نتایج پایین آوردن نرخ مصرف سیگار در سوئد
اما برای بررسی تجربه سوئد باید نتایج اولیه را هم محک زد. از قرار معلوم پایین آوردن نرخ مصرف سیگار تاثیرات قابل توجهی بر سوئد گذاشته است. این کشور کمترین درصد بیماری‌های مرتبط با دخانیات را در اتحادیه اروپا دارد. نرخ سرطان‌های مرتبط با سیگار در سوئد ۴۱ درصد کمتر از دیگر کشورهای اروپایی است. این در شرایطی است که میزان مرگ و میر به دلیل بیماری‌های مرتبط با دخانیات مانند سکته مغزی، بیماری‌های قلبی و ریوی، آمفیزم و برونشیت مزمن هم در سوئد تقریباً ۴۰ درصد کمتر است.کارشناسان می‌گویند در حالی که ارائه گزینه‌های جایگزین بیشتر در کاهش تعداد سیگاری‌ها تاثیر داشته، آموزش و اقدامات کنترل دخانیات نیز به افراد در ترک سیگار کمک کرده است.
مالیات‌‌‌‌‌هایی برای سیگاری‌‌‌‌‌ها
دولت سوئد علاوه بر آموزش و ارائه جایگزین‌‌‌‌‌ها، تدابیر دیگری هم برای کاهش مصرف سیگار داشته است. به‌‌‌‌ گزارش «یورونیوز» ارقام بنیاد مالیات نشان می‌‌‌‌‌دهد که در سوئد در سال ۲۰۲۱ بر هر قوطی سیگار 4.51 یورو مالیات گرفته شده است که آن را در حدود میانگین اتحادیه اروپا قرار می‌دهد. فرانسه و ایرلند بالاترین عوارض را برای سیگار در اتحادیه اروپا وضع کرده‌اند، در حالی که بلغارستان و لهستان کمترین مالیات را بر سیگار اعمال می‌کنند. سازمان غیردولتی «سوئد بدون دود» اعلام کرده است که اقدامات این کشور برای مبارزه با مصرف دخانیات جان بیش از ۳۴۰۰ نفر در سال را نجات داده است. این گروه می‌گوید، اگر اتحادیه اروپا از آن‌ها الگوبرداری می‌کرد، می‌توانست جان 2.84 میلیون نفر را در سراسر کشورهای عضو نجات دهد.
بلغارستان دارای بیشترین سیگاری
بر اساس داده‌های گردآوری شده توسط آژانس آمار اروپا، بدترین وضعیت به لحاظ سیگار کشیدن در اروپا را بلغارستان دارد. 28.2 درصد از جمعیت این کشور روزانه تنباکو مصرف می‌کنند. پس از آن ترکیه (27.3 درصد)، یونان (27.2 درصد)، مجارستان (25.8 درصد) و لتونی (24.9 درصد) قرار گرفته‌اند.سوئد سال‌‌‌‌‌هاست که طرح مبارزه با سیگار را در دستور کار دارد. در اوایل سال ۲۰۰۵ سیگار کشیدن در همه کافه‌ها و رستوران‌های این کشور ممنوع اعلام شد. از سال ۲۰۱۹ به این سو، این ممنوعیت شامل نشستن در فضای باز بارها، رستوران‌ها و همچنین مکان‌های عمومی هم می‌شود. گذر زمان می‌‌‌‌‌تواند اثر گذاری یا مقطعی بودن تدابیر دولت سوئد را بهتر نشان دهد. تدابیری که بخشی از آن مثل آموزش و وضع مالیات پیامدهای مثبت و مستقیم در کاهش آمار سیگاری‌‌‌‌‌ها داشته و بخشی دیگر از آن مثل معرفی جایگزین‌‌‌‌‌ها، به‌‌‌‌‌رغم نتایج مقطعی، نگرانی‌‌‌‌‌هایی را درباره آینده ایجاد کرده‌‌‌‌‌اند.

جزئیات زيان يك ميليارد دلاري ایران

ايران، ابتداي جاده سالمندي ايستاده

افزایش آمار دانش آموزان بازداشتی؟!

بررسی لایحه عفاف و حجاب

سوئد اولین کشور بی دود جهان