گفت‌وگوی خراسان با صداپیشگان باسابقه ابوالحسن تهامی‌نژاد و سعید شیخ‌زاده درباره ویژگی‌های زنده‌یاد استاد جلال مقامی و مروری بر کارنامه این هنرمند پیش کسوت
هنوز مدت زیادی از درگذشت زنده‌یاد منوچهر اسماعیلی نگذشته بود که یکی دیگر از بزرگان عرصه دوبله، استاد جلال مقامی نیز دار فانی را وداع گفت و جامعه هنری دوباره به سوگ نشست. زنده‌یاد جلال مقامی اوایل اسفند 1400 همسرش رفعت هاشم‌پور را که او نیز جزو پیش کسوتان دوبله ایران بود ،از دست داد و در سال‌های پایانی عمرش به دلیل بیماری و کسالت در عرصه هنر فعالیت نمی‌کرد. این هنرمند روز پنج شنبه بر اثر ایست قلبی، در 81 سالگی درگذشت. به همین بهانه، در ادامه مطلب مروری داشتیم بر کارنامه هنری زنده‌یاد مقامی و با ابوالحسن تهامی‌نژاد و سعید شیخ‌زاده نیز گفت‌وگو کردیم.
صدای رابین ویلیامز و دستیار «پوآرو»
زنده‌یاد جلال مقامی از سال‌های نوجوانی کار خود را در عرصه هنر آغاز کرد. او با حضور در تئاتر و سینما بازیگری را تجربه کرد، اما در زمینه صداپیشگی و اجرا، فعالیت جدی‌تر و تاثیرگذارتری داشت. مرحوم مقامی به عنوان صداپیشه به جای ستاره‌های مشهوری مانند رابین ویلیامز، عمر شریف، وارن بیتی و مایکل کین دیالوگ گفته بود. در تعدادی از سریال‌های خارجی نیز، این صدای زنده‌یاد جلال مقامی بود که شخصیت آن‌ها را در ذهن مخاطب، به کاراکتری به یاد ماندنی تبدیل کرده بود. شخصیت «آرتور هستینگز» در «پوآرو»، «آروین برانت» در «ارتش سری»، «دکتر واتسون» در فصل اول «شرلوک هلمز» و «سمیر» در «هشدار برای کبرا 11» از کاراکترهای مشهور در کارنامه این هنرمند هستند.
تماشای «دیدنی‌ها»ی دنیا با جلال مقامی
اگرچه که صدای تکرارنشدنی و گرم مرحوم جلال مقامی در فیلم و سریال‌های مختلف شنیده شده و او نیز جزو ستارگان هنر دوبله ایران شناخته می‌شود، اما تصویر این هنرمند هم به اندازه صدای او برای مخاطب به یادماندنی است و هروقت نام جلال مقامی به میان می‌آید، موسیقی معروف تیتراژ برنامه «دیدنی‌ها» در ذهن مخاطبان تداعی می‌شود و تصویر این هنرمند به عنوان مجری برنامه در ذهن نقش می‌بندد.
برنامه «دیدنی‌ها»، سال 62 زمانی که تلویزیون مانند امروز برنامه‌های متنوع و شبکه‌های مختلفی نداشت، یک شنبه‌ها از شبکه 2 روی آنتن می‌رفت. این برنامه شامل بخش‌های مختلفی بود و مخاطبان را سرگرم می‌کرد، به همین دلیل مردم مشتاقانه منتظر فرا رسیدن روز یک شنبه و پخش قسمت جدیدی از این برنامه بودند. یکی دیگر از جذابیت‌های مهم این برنامه حضور مرحوم مقامی در مقام مجری آن بود. مخاطبانی که با صدای این هنرمند آشنا بودند، چهره صداپیشه محبوب خود را در برنامه‌ای جذاب می‌دیدند. مرحوم مقامی با چهره‌ای موقر و آرام در «دیدنی‌ها» حاضر می‌شد و صدای گیرا و بیان صمیمی او نیز توجه مخاطب را بیشتر به این برنامه جلب می‌کرد. «دیدنی‌ها» به مدت 12 سال پخش می‌شد و جزو آثار نوستالژیک تلویزیون محسوب می‌شود.
ماندگاری تصویر ستاره‌ها با صدای مقامی
سابقه آشنایی ابوالحسن تهامی‌نژاد صداپیشه قدیمی و باسابقه با مرحوم جلال مقامی، تقریبا به سال 1337 و دوران آغاز فعالیت هنری او و مقامی می‌رسد. این هنرمند پیش کسوت درباره ویژگی‌های شخصیت حرفه‌ای مرحوم مقامی می‌گوید: «آقای مقامی شخصیت ویژه‌ای بود و با صدای خاص و هنری که داشت، طوری در کار دوبله هنرنمایی می‌کرد که تصویر بسیاری از ستاره‌های بزرگ سینما که ایشان به جای آن‌ها صحبت کرده بود، با صدای ایشان در ذهن مردم نقش بسته و اگر فرد دیگری به جای آن‌ها حرف بزند، قبول نمی‌کنند.» تهامی‌نژاد ادامه داد: «ایشان هم در دوبله و هم در تئاتر درخشیدند ودر اجرای تلویزیونی و سینما نیز فعالیت کردند. شاید حضور ایشان در سینما مثل حضور درخشان‌شان در دوبله و کار مجری‌گری ایشان نبود، اما به هرحال آقای مقامی در همه این رشته‌ها کار کرده بودند.»
استاد صداپیشگی و یک هنرمند کامل
سعید شیخ‌زاده که به واسطه مرحوم جلال مقامی وارد عرصه دوبله شده، درباره سابقه آشنایی خود با این هنرمند توضیح می‌دهد: «آقای مقامی استاد من بود، اصلا دلیل حضور من در دوبله ایشان بوده است و اولین بار از طریق آقای مقامی وارد دوبله شدم. ایشان مدیر دوبلاژ فیلم «مرگ پلنگ» بود و من نقش کوتاهی در آن فیلم بازی کرده بودم. آقای مقامی همان جا از من دعوت کرد که وارد دوبله شوم و جای خودم صحبت کنم. آموزش‌های زیادی به من داد و روی من کار کرد تا بتوانم دوبله را یاد بگیرم، بعد از آن هم مرتب با آقای مقامی در کارهای مختلف همکاری داشتم و قطعا استاد اصلی من ایشان است.»شیخ‌زاده در ادامه درباره ویژگی‌های مرحوم مقامی می‌گوید: «حقیقتا حضور آقای مقامی مایه ارتقای کار دوبله بود. به قدری هنرمند بودند و قلب و ذهن هنرمندی داشتند که همیشه با راهنمایی‌هایی‌شان و سبک کاری که انجام می‌دادند، نسل ما را رو به جلو می‌بردند و ما شاگردی ایشان را می‌کردیم. آقای مقامی مدیریت می‌کرد و ما از ایشان آموزش می‌دیدیم. چه در زمینه دوبله، چه در زمینه مدیریت دوبلاژ و چه حتی در زمینه اجرا، یک هنرمند کامل بودند. چون خودشان هم در تلویزیون سابقه اجرا داشتند و بازیگری هم کرده بودند، بارها و بارها من را راهنمایی می‌کردند. هر وقت برنامه داشتم، ایشان تماشا می‌کرد و با من تماس می‌گرفت و نکات مثبت و منفی را می‌گفت. همیشه پیگیر کارهای شخص من و بچه‌های دیگر بود.» او در ادامه توضیح می‌دهد: «رابطه‌شان با جوان‌ها بسیار خوب بود و تقریبا می‌توانم بگویم ما پرورش یافته نسل آقای مقامی هستیم. جدا از این که ایشان در کار بسیار حرفه‌ای بودند، رفتارشان هم حرفه‌ای بود و با مهربانی و صبر کارشان را انجام می‌دادند. دوست نداشتند هیچ کاری را در حد معمولی انجام بدهند، همیشه به ما می‌گفتند هرکاری را که انجام میدهید، در سطح بسیار بالا و بهترین انجام دهید.»
