پشت پرده مهاجرت پرستاران

هجدهم اردیبهشت ماه 1401 که خبر تصویب و ابلاغ تعرفه های خدمات پرستاری را شنیدیم، فکر کردیم بالاخره بعد از 15 سال، قرار است به مطالبه قانونی پرستاران کشور پاسخ داده شود؛ اما با گذشت شش‌ماه از آن روز، نه تنها از اجرایی شدن آن خبری نیست، بلکه نمایندگان پرستاران معتقدند، آن‌چه ابلاغ شده، همان بهتر که اجرا نشود!
تذکر رهبر انقلاب در 2 سال متوالی
طبق قانونی که تیرماه سال 86 در مجلس به تصویب رسید، مقرر شد وزارت بهداشت بسته های استاندارد خدمتی را برای ارائه خدمات پرستاری تعریف کند تا بر اساس آن، کارانه‌های پرداختی به پرستاران با میزان خدماتی که به هر بیمار ارائه می کنند، متناسب باشد. اما بی‌تفاوتی به این قانون تا جایی پیش رفت که رهبر انقلاب در سخنرانی‌های روز پرستار دوسال اخیر بر آن تاکید کنند. رهبر انقلاب در سال 99، «اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری» و «جدّیّت در استخدام پرستارها» را دو تکلیف مسئولان برشمردند و سال گذشته نیز تصریح کردند: من اصرار دارم وزارت بهداشت همین مسئله‌ تعرفه را به طور جدّی در این دولت دنبال کند. این یک درخواست مهمّ پرستاران است؛ یک مطالبه‌ واقعی است.
یک اجرای نمایشی
پس از روز پرستار سال گذشته، رئیس جمهور دستور اجرایی شدن این قانون و تصویب تعرفه‌ نامه آن را صادر کرد و وزارت بهداشت تازه‌نفس هم در سخن، حامی جدی اجرای آن شد. درنهایت اردیبهشت ماه 1401، تعرفه های این قانون تصویب و ابلاغ شد اما تا به امروز هنوز خبری از اجرایی شدن آن نیست و به گفته دبیرکل خانه پرستار ایران، این فقط یک اجرای نمایشی بوده است.
اما این همه ماجرا نیست؛ چراکه به گفته محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار آن‌چه تصویب و ابلاغ شده، به هیچ وجه استاندارد نیست و نظرات کارشناسی پرستاران در آن لحاظ نشده است. او به خراسان می‌گوید: با توجه به بازخوردهایی که از جامعه پرستاری داشته‌ایم، معتقدیم اگر این تعرفه‌ها اجرایی نشود بهتر است، چراکه اجرای آن بیشتر موجب افزایش نارضایتی پرستاران و بیشترشدن تبعیض ها خواهد شد و به هیچ وجه نمی تواند پاسخگوی مطالبه چندین ساله آن ها باشد.
اختلاف بر سر چیست؟
آن طور که دبیرکل خانه پرستار می‌گوید، اختلاف نظر موجود، بر سر نوع نگاه به خدمات پرستاری است. پرستاران معتقدند باید بسته‌های خدمتی آن‌ها نیز مانند پزشکان و دیگر کارکنان نظام سلامت، به صورت کاملا شفاف و تفکیک شده تعریف و ارزش‌گذاری شود. اما وزارت بهداشت تعرفه ها را بر اساس بودجه و تعداد تخت‌های بیمارستانی توزیع می کند؛ این یعنی فرقی نمی کند یک پرستار مسئول رسیدگی به یک بیمار دارای شرایط خاص و بحرانی باشد، یا صرفا یک کار روتین پرستاری را انجام دهد. در حالی که طبق قانون مصوب مجلس، باید خدمات پرستاری در قالب بسته‌های استاندارد تدوین شود. شریفی مقدم می‌گوید: به اعتقاد من، آن‌چه اکنون به عنوان تعرفه مصوب ابلاغ شده و البته هنوز هم اجرایی نشده، یک مدل من‌درآوردی است که نه کارشناسی شده است، نه قانونی.
خبری از استخدام پرستاران نیست
اما موضوع مهم دیگری که با پایان کرونا هم حسابی سر و صدا به‌پا کرد، اعلام پایان کار پرستارانی بود که قرارداد موقت بودند یا دوره طرح پرستاری را می‌گذراندند. با فروکش کردن کرونا و رفع نیاز مراکز درمانی به این پرستاران، قراردادهای بسیاری از آن‌ها تمدید نشد و البته آن‌ها این وعده را شنیدند که در اولین آزمون استخدامی، برایشان امتیاز ویژه‌ای به عنوان امتیاز خدمت در دوره کرونا لحاظ خواهد شد تا شانس بیشتری برای استخدام داشته باشند. دبیرکل خانه پرستار در این باره هم می گوید: «با وجود حرف ها و وعده ها، از استخدام پرستاران و تبدیل وضعیت آن‌ها هم هیچ خبری نیست».
واکنش به اظهارنظر آقای وزیر
از نگاه پرستاران، بی رغبتی مسئولان نظام سلامت و وجود برخی رانت‌ها دلیل اصلی وضعیت فعلی قانون تعرفه‌گذاری است و وزیر بهداشت هم در این زمینه باید پاسخگو باشد. به همین دلیل وقتی پنج‌شنبه گذشته دکتر عین‌اللهی در سفر به نیشابور این جمله را گفت که «تعرفه پرستاری بعد از ۱۳ سال برای اولین بار اجرایی و از این ماه عملیاتی شده است»، کانال مطالبات جامعه پرستاری چنین واکنشی به صحبت او داشت: «بی خبری وزیر بهداشت از حوزه‌ پرستاری؛ اولا در مصاحبه ماه قبل، از اجرای قانون تعرفه‌گذاری، از شهریورماه سخن می گوید اما هم اکنون در آبان هم، هنوز خبری از اجرا نیست. ثانیاً، تصویب این قانون وارد سال پانزدهم شده اما آقای و‌زیر از سال سیزدهم ، می‌گوید».
حالا احتمالا در آستانه روز پرستار، دوباره مسئولان دولتی از اجرای موفق قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری سخن خواهند گفت؛ اما بهتر است قبل از آن، نظرات جامعه پرستاری را هم بشنوند و از افتخارآمیز بودن آن مطمئن شوند!

کمبود پرستار، بیکاری فارغ التحصیلان پرستاری، مهاجرت پرستاران!
اگرچه بارها و بارها درباره اهمیت شغل پرستاری و وضعیت آن در کشور گفته‌ایم و نوشته‌ایم، اما مرور دوباره آن‌ها کمک می کند که دقیق‌تر متوجه شویم، اوضاع جامعه پرستاری چقدر بی سر و سامان است:
* تعداد پرستاران در کشور ما، نصف استاندارد جهانی است و حدود 100 هزار کمبود در این شغل داریم؛ نکته عجیب این‌که حدود 100 هزار پرستار فارغ‌التحصیل در کشور وجود دارد که می تواند کمبود ما را جبران کند اما خبری از استخدام آن‌ها نیست.
* از 1401 و با کاهش شیوع کرونا، بیش از 80 درصد از 30 هزار پرستار تمدید طرحی و دارای قراردادهای 89 روزه، عذرشان خواسته شد و بیکار شدند.
* و تلخ تر از همه این‌ها این‌که، به گفته معاون توسعه و مدیریت منابع سازمان نظام پرستاری، (همشهری آنلاین، 13 آبان 1401)، سالانه حدود دوهزار پرستار و به طور میانگین ماهانه 200 پرستار از کشور ما مهاجرت می‌کنند.

جزئیات زيان يك ميليارد دلاري ایران

ايران، ابتداي جاده سالمندي ايستاده

افزایش آمار دانش آموزان بازداشتی؟!

بررسی لایحه عفاف و حجاب

پشت پرده مهاجرت پرستاران