موضوع بلیت هواپیما در ماه‌های گذشته در صدر اخبار حوزه هوایی قرار داشت. با اعلام سازمان هواپیمایی کشوری مبنی بر افزایش ۲۹ درصدی قیمت بلیت، به نظر می‌رسید صنعت هوایی هم کمی آرام بگیرد، اما مخالفت شرکت‌های هواپیمایی با این نرخ و درخواست برای افزایش بیشتر قیمت و گرانفروشی آنها، تا‌کنون ماجرا را کش داده است. در این راستا حسن خوشخو -معاون هوانوردی و امور بین‌الملل سازمان هواپیمایی کشوری- با حضور در یک برنامه تلویزیونی درخصوص اقدامات این سازمان درباره ساماندهی بازار بلیت‌های هواپیما و چالش‌های صنعت هوایی اظهار کرد: مجوز پرواز ۱۰ شرکت هواپیمایی معراج، ساها، وارش، تابان، زاگرس، کیش، سپهران، کارون، آتا و فلای پرشیا به دلیل عرضه بلیت بالاتر از نرخ مصوب در برخی مسیرهای پروازی از جمله شیراز، اهواز، مشهد، کیش و عسلویه، پروازهایشان باطل شده است. گرچه این تصمیم منجر به کاهش عرضه بلیت هواپیما در برخی مسیرهای داخلی می‌شود، اما برای ساماندهی بازار مجبور به پذیرش تبعات این تصمیم شدیم.
محدودیت شرکت‌های متخلف، گرانفروش و چارترکننده
خوشخو خاطرنشان کرد: گزارش‌هایی که از طریق رسانه‌ها منتشر شد ناشی از چالش قیمت بلیت پرواز هواپیما و درصد افزایشی اعمال‌شده از سوی ستاد تنظیم بازار با آن چیزی که شرکت‌های هواپیمایی به فروش می‌رساندند، بود. سازمان هواپیمایی کشوری برای آن دسته از شرکت‌هایی که مقررات را رعایت نکردند، مهلت زمانی دو هفته‌ای مشخص کرده و پس از آن برخی از مسیرهای پروازی را در شرکت‌هایی که مصوبه لغو پروازهای چارتری و نرخ مصوب را رعایت نکردند، با محدودیت مواجه کردیم.
معاون هوانوردی و امور بین‌الملل سازمان هواپیمایی کشوری یادآور شد: ممنوعیت چارتری را سال گذشته داشتیم تا اینکه تا اواخر سال ۱۴۰۱ و در ایام نوروز به‌دلیل اینکه مطالبات شرکت‌های هواپیمایی برای افزایش قیمت تعادل بازار و عرضه و تقاضا را با مشکلات و چالش‌هایی مواجه کرده بود، مجددا با پدیده چارتری مواجه شدیم که تصمیم سازمان مبنی‌بر محدودیتی مضاعف برای این‌گونه پروازها بوده است. خوشخو با بیان اینکه سازمان هواپیمایی کشوری به‌عنوان متولی بحث ایمنی صنعت هوانوردی ملاحظات متعددی دارد، گفت: سازمان هواپیمایی کشوری رسالت دارد چرخ این صنعت را با کمک ذی‌نفعان به گردش دربیاورد. قانونگذار تکالیفی را برای سازمان هواپیمایی کشوری مشخص کرده است که یکی از این تکالیف نظارت بر فعالیت‌های شرکت‌های هواپیمایی است، بنابراین با تدابیر و ملاحظاتی که وجود دارد، قطعا سازمان هواپیمایی کشور در موعد مقرر اقدامات خود را عملی خواهد کرد.
سازمان هواپیمایی وظیفه تنظیم‌گری حمل‌ونقل هوایی را بر عهده دارد
خوشخو با بیان اینکه نقش سازمان هواپیمایی تنظیم‌گری صنعت حمل‌ونقل هوایی است، اظهار کرد: قانونگذار در بند دو ماده پنج قانون هواپیمایی کشوری به‌صراحت عنوان کرده که سازمان هواپیمایی کشوری وظیفه تنظیم‌گری حمل‌ونقل هوایی و فعالیت‌های حوزه هوانوردی را برعهده دارد و باید این موضوع را در مواجهه با مصالح عمومی اعمال کند، اما آنچه که در این حوزه چالش ایجاد کرده حاشیه‌ها در بازار فروش بلیت هواپیماست که عمدتا در فضای مجازی اتفاق می‌افتد.
معاون هوانوردی و امور بین‌الملل سازمان هواپیمایی کشوری با بیان اینکه محدودیت پروازی برای شرکت‌های هواپیمایی- متخلف- قطعا عرضه را محدود می‌کند، بیان کرد: لاجرم باید اقدامی انجام می‌دادیم که بتوانیم تنظیم‌گری را در فعالیت شرکت‌های هواپیمایی ایجاد کنیم و طبیعتا هر محدودیتی ممکن است چالش‌های خودش را داشته باشد.
عرضه و تقاضا در حمل‌ونقل هوایی تناسب ندارد. باید قبول کنیم میزان عرضه در حمل‌ونقل هوایی با توجه به نیازهای روزافزون جامعه متناسب نیست و این چالش صنعت هوایی است.
با ابطال پرواز ایرلاین‌ها، ۳۰ هزار مسافر سرگردان می‌شوند
با این وجود، اظهارات خوشخو با انتقاد رییس انجمن شرکت‌های هواپیمایی مواجه شد. سیدرضا موسوی در واکنش به ابطال مجوز پرواز برخی ایرلاین‌های متخلف در مسیرهای داخلی اظهار کرد: با این تصمیم سازمان هواپیمایی، پرواز حدود ۳۰ هزار نفر از هموطنان در مسیرهای داخلی ابطال می‌شود و مسافران سرگردان می‌شوند. وی با بیان اینکه این اقدام سازمان هواپیمایی کشوری غیرقانونی است، افزود: انجام دستور سازمان هواپیمایی برای شرکت‌های هواپیمایی امکان‌پذیر نیست. سازمان اجازه ورود به حوزه قیمت‌گذاری را ندارد.
رییس انجمن شرکت‌های هواپیمایی در واکنش به تحویل سوخت به ایرلاین‌ها با قیمت ۶۰۰ تومان گفت: آماده‌ایم این موضوع عین قانون اجرایی شود، یعنی با همان قیمت‌هایی که الان به شرکت‌های هواپیمایی خارجی با نرخ ۷۰ تا ۸۰ درصد فوب خلیج‌فارس سوخت می‌دهند، به ایرلاین‌های داخلی سوخت بدهند.
مصرف سوخت به ازای هر ساعت صندلی پرواز ۴۰ لیتر است و بخش کوچکی از هزینه مسافر می‌شود. اگر این عدد را با نرخ ۲۰ هزار تومان محاسبه کنیم، به جز هزینه سوخت سوبسیدی از دولت نمی‌گیریم.
تامین ارز ایرلاین‌ها از بازار آزاد و قرض!
موسوی با بیان اینکه بیشتر ارز مورد نیاز را از بازار آزاد و قرض تامین می‌کنیم، اظهار کرد: در ایام کرونا چون مردم به سفر نمی‌رفتند، برای تامین نقدینگی و پرداخت حقوق و مزایا پرسنل، ارزان‌فروشی کردیم، در واقع از روی اضطرار و برای زنده ماندن و ادامه جریان حیات پرسنل مجبور شدیم ارزان‌فروشی کنیم. او در واکنش به ابلاغ قیمت‌های مصوب بلیت پروازهای داخلی از سوی سازمان هواپیمایی کشوری گفت: سازمان هواپیمایی کشوری نرخی تعیین نکرده، دستور کس دیگر در جای دیگری است که به سازمان هواپیمایی کشوری تکلیف کرده این نرخ را ابلاغ کند. شورای عالی هواپیمایی یک شورای فراسازمانی است. در این شورا وزارت امور خارجه، سازمان برنامه و بودجه، وزارت دفاع، گمرک، وزارت اقتصاد، سازمان هواپیمایی و دو نماینده وزیر هستند و یک سازوکاری برای این موضوع گذاشته‌اند.
رییس انجمن شرکت‌های هواپیمایی با طرح این سوال که آیا با ابطال مجوز پروازی شرکت‌های هواپیمایی، مشکل مردم حل می‌شود، گفت: جذابیتی که صنعت هواپیمایی برای مردم دارد این است که خیلی سریع‌تر می‌رسند. الان با افزایش غیرقانونی قیمت بسیاری از مردمی را که تا الان با ماشین، قطار و اتوبوس مسافرت می‌کردند به سمت هواپیما می‌آوریم، یعنی تقاضای کاذب برای این صنعت ایجاد کرده‌ایم.
راهکار جلوگیری از زیان شرکت‌ها آزادسازی قیمت‌هاست
موسوی بیان کرد: پرسش‌هایی که در حال حاضر باید مطرح شوند این است که چند فروند هواپیمای ملکی مسافری داریم؟ حدود ۳۵۰ فروند هواپیمای ثبت‌شده داریم. باید بپرسیم چه تعداد فعال است؟ کمتر از یک‌سوم آن، چرا؟ به دلیل قیمت. شرکت‌های دولتی ما زیان‌ده هستند و راهکار هم آزادسازی قیمت‌هاست. ما هم در شورای عالی هواپیمایی گفتیم که در آن صورت تضمین می‌دهیم که بلیت هواپیما را از یک سقفی بالاتر نمی‌فروشیم. وی بیان کرد: بابت پروازهای داخلی به نرخ دلار آمریکا پول می‌دهیم. دولت به ما دستور می‌دهد قیمت بلیت هواپیما را به نرخ ثابت به مردم عرضه کنیم، این در حالی است که امروز نشست و برخاست در فرودگاه مشهد با فردا فرق دارد، چه کسی باید این هزینه را پرداخت کند؟ شرکت هواپیمایی؟ مشکلات، مشکلات قانونی است و دخالت غیرقانونی دولت‌ها.
البته این اظهارات هم بی‌جواب نماند و حسین مذنب- مدیرکل دفتر بازرسی، ارزیابی عملکرد و حقوق شهروندی وزارت راه‌وشهرسازی- در توئیتر نوشت: در مقابل تفکری که می‌گوید اتوبوس‌سوار و قطارسوار نباید سوار هواپیما شود، ایستاده‌ایم.
