کاخ سعدآباد این روزها حال و روز خوشی ندارد. این مجموعه تاریخی- فرهنگی که به جرات می‌توان گفت یکی از مهم‌ترین مجموعه‌های تاریخی و فرهنگی پایتخت و کشور است این روزها با چالش‌ها و حواشی زیادی مواجه است. مفقود شدن ۴۸ تخته فرش ارزشمند ملی از ساختمان حافظیه کاخ سعدآباد، حاشیه روزهای اخیر سعدآباد بوده است و البته پیش از این نیز حواشی درخصوص ایمن نبودن لوله‌های گاز به کار رفته در محوطه کاخ سعدآباد مطرح شده بود.
در شرایطی که انتظار می‌رفت با به‌کارگیری مدیری کارکشته و باتجربه حواشی و مشکلات مجموعه تاریخی- فرهنگی سعدآباد به حداقل برسد، حالا خبر انتصاب مدیری جوان و با سابقه نامرتبط با موزه‌داری باعث شده که نگرانی‌ها درخصوص آینده کاخ سعدآباد افزایش یابد.
سیدحسین علوی مدیر جدید مجموعه تاریخی- فرهنگی سعدآباد آن‌طور که در خبرها نقل شده خواهرزاده مدیرمسوول روزنامه کیهان است. نگاهی به سابقه فعالیت این مدیر جوان گویای آن است که بیشتر فعالیت‌های او رسانه‌ای بوده و فاقد تجربه لازم در امر موزه‌داری و مدیریت مجموعه‌ای تاریخی همچون سعدآباد است.
کارنامه مدیر جدید سعدآباد
علی دارابی قائم مقام وزیر میراث فرهنگی در حکمی سیدحسین علوی را به عنوان مدیر مجموعه تاریخی- فرهنگی سعدآباد معرفی کرد. سیدحسین علوی مدیر سابق صراط‌نیوز و خبرگزاری بسیج بوده و براساس خبرهای منتشر شده خواهرزاده حسین شریعتمداری مدیرمسوول روزنامه کیهان است.
علوی البته پس از خروج از رسانه مدتی به عنوان «مدیرکل تجاری‌سازی و بازاریابی معاونت صنایع‌دستی» در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی تحت امر ضرغامی فعالیت داشته است.
جالب است بدانید صحبت‌ها و وعده‌های مطرح شده از سوی علوی در نشست خبری پانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری و صنایع وابسته و سی‌و‌پنجمین نمایشگاه ملی صنایع‌دستی برای او حاشیه‌هایی هم به همراه داشته است. او در این نشست خبری گفته بود: «شاید حمایت هم واژه درستی نباشد، وظیفه نوکری خودمان را انجام می‌دهیم و هنرمندان باید از ما حمایت کنند.» وعده و وعیدهای مطرح شده در این نشست از سوی علوی البته با نقد یکی از خبرنگاران همراه شد. این خبرنگار خطاب به علوی گفت: صحبت‌های شما شعاری است و توقعات را بالا می‌برد و اگر نتوانید کاری کنید، اعتراض‌ها بیشتر می‌شود، اما علوی در پاسخ گفت: «شعار هم ضرر و خطر دارد و هم منفعت. خطر آنجایی است که تبدیل به حرف اضافی شود و منفعت‌اش هم آنجاست که تکلیف افراد را روشن می‌کند و شما راحت‌تر می‌توانید از من مطالبه داشته باشید.»
توجه به این نکته لازم است که علوی در شرایطی از مدیرکلی بازاریابی صنایع‌دستی خارج شده که صنایع‌دستی ایران با وجود ظرفیت‌های بالا، صرفا پنج‌هزارم درصد از بازار جهانی صنایع‌دستی را در اختیار دارد؛ آماری که به خوبی گویای کم و کیف مدیریتی این مدیر بازاریابی سابق است. به این ترتیب می‌توان گفت علوی که شعارهای زیادی برای بهبود وضعیت صنایع‌دستی مطرح می‌کرد امروز سبد شعارهایش را به سعدآباد برده و باید دید که عملکرد او در این حوزه چگونه است.
نکته جالب دیگر درخصوص علوی اما این است که او در سه حوزه تخصصی متفاوت یعنی رسانه، بازاریابی و مدیریت کاخ موزه مسوولیت گرفته است و باید دید در این مسوولیت سوم چه عملکردی از خود نشان می‌دهد.
حواشی سعدآباد از خطر انفجار تا مفقود شدن فرش‌ها
در طول دوران وزارت ضرغامی در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، مجموعه تاریخی- فرهنگی سعدآباد دست‌خوش حاشیه‌هایی بوده است.
دی ماه سال گذشته رییس سابق مجموعه کاخ سعدآباد در تهران در مراسم خداحافظی خود با جدیت هشدار داد که این مجموعه تاریخی «در معرض خطر انفجار قرار دارد.»
در آن مقطع گفته می‌شد که لوله‌های گاز در داخل مجموعه سعدآباد قدیمی بوده و خطر نشت در مورد آنها وجود دارد. این حواشی در نهایت با تکذیب کل موضوع توسط مدیرکل موزه‌های وقت پایان یافت.
این اما پایان حواشی مجموعه سعدآباد نبود؛ در یک ماه گذشته این بار افشای ماجرای مفقود شدن ۴۸ تخته‌فرش دستباف نفیس و گران‌قیمت در سعدآباد خبرساز شد.
براساس گزارش‌های منتشرشده ارزش مالی نسبی این فرش‌ها بر اساس قدمت تاریخی آن، نوع طراحی، مکتب هنری و خصوصیات فیزیکی، مبلغی معادل ۱۲۷ میلیارد تومان اعلام و گفته شده طی بازه سال‌های ۱۳۹۲ الی ۱۳۹۵ از ساختمان خارج شده است. یکی از شاهدین که در همان دوران در ساختمان حافظیه مسوولیت داشته است در این خصوص می‌گوید: «سال ۱۳۹۵ فرش‌ها را با یک دستگاه وانت مزدا بردند منزل….» اسم و سمتی از این شخص منتشر نشده است. گزارش یکی از رسانه‌ها در این خصوص با دادن این احتمال که این دزدی یک کار گروهی است، پایان می‌یابد.
گزارش‌های منتشرشده در خصوص مفقود شدن فرش‌های میلیاردی کاخ سعدآباد با واکنش‌های بسیاری از سمت مردم روبه‌رو شد و توجه مردم را به موضوع جلب کرد. در نهایت نیز عزت‌الله ضرغامی وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ایران درباره مفقودی فرش‌های نفیس گفت: گزارش مقدماتی درباره سرقت فرش‌ها از سعدآباد داده شده است. این اتفاق در دوره‌های قبلی افتاده و حراست از آن ساختمان مجموعه کاخ سعدآباد به عهده سازمان میراث فرهنگی نبوده است و حراست آن بخش (ساختمان حافظیه) کاخ سعدآباد بر عهده دستگاه‌های دیگر است که وظایف قانونی خود را انجام می‌دهند. حتما باید اطلاعاتی درباره اصل خبر سرقت فرش‌ها و چگونگی سرقت مشخص شود و به نظر مردم برسد.
دو روز بعد (دو خرداد ۴۰۲) روابط عمومی کاخ سعدآباد جوابیه‌ای در خصوص خبر مفقودی فرش‌های ساختمان حافظیه کاخ سعدآباد، منتشر کرد و نوشت: «روز گذشته خبری مبنی بر «ناپدید شدن فرش‌های نفیس ساختمان حافظیه سعدآباد در سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۵» منتشر شد و بازتاب گسترده‌ای میان افکار عمومی داشت. لازم به توضیح است، همان‌طور که در خبر یادشده آمده، ساختمان حافظیه متعلق به نهاد ریاست‌جمهوری است و حفاظت از آن در حیطه وظایف و اختیارات وزارت میراث فرهنگی نیست. مجموعه ۱۸۰ هکتاری سعدآباد مشتمل بر بناها و کاخ‌موزه‌هایی است که برخی از آنها در تملک نهادهایی غیر از میراث فرهنگی است.»
حال اما در شرایطی که هنوز تکلیف حواشی قبلی سعدآباد از جمله در مورد فرش‌های مفقوده روشن نشده است، مدیری جوان و با سوابق نامرتبط به سمت مدیریت این مجموعه عظیم تاریخی- فرهنگی رسیده است.
باتوجه به این وضعیت می‌توان اینطور تعبیر کرد که وزیر میراث فرهنگی شاید برای گذر از حواشی اخیر سعدآباد تصمیم به تغییر مدیریتی گرفته است. با این وجود به نظر می‌رسد در این انتصاب جدید برای تصدی مدیریت یکی از مهم‌ترین مجموعه‌های تاریخی- فرهنگی کشور به مساله تخصص، دانش و تجربه کمتر توجه شده است.
شایان ذکر است که انتصاب‌های ضرغامی برای برخی از سمت‌ها همواره با انتقاد‌هایی روبه‌رو بوده است. علی دارابی مدیرکل میراث فرهنگی وزارتخانه- دانش‌آموخته علومی سیاسی و از مدیران صدا و سیما بوده است. مریم جلالی معاون صنایع‌دستی منتصب‌شده توسط ضرغامی نیز پیش از این سابقه فعالیت در صدا و سیما را داشته است.
